Burak Kesayak, hayatımıza giren 5G teknolojisi ile ilgili değerlendirmeler yapmadan önce 5G teknolojisinin ne olduğuna açıklık getirdi.
"5G ile internet hızının 100 kata kadar artmasını bekliyoruz"
Kablosuz ağ teknolojilerinde son yıllarda büyük değişiklikler yaşandığına dikkat çeken Burak Kesayak, 5G teknolojisini şu şekilde açıkladı:
"Kablosuz ağ teknolojilerinde 1980’li yıllardan günümüze, her 10 yılda büyük bir değişim yaşanıyor. 5G de bu büyük değişimlerden beşincisi olma özelliğinde. 5G ağları, 10 Gbps ile 20 Gbps’lik hızlara ulaşabilecek potansiyele sahip. 5G ile internet hızının yaklaşık 100 kata kadar artmasını bekliyoruz."
"5G’nin 4G’den farkı sadece hız değil"
Kesayak; 5G’nin 4G’den farkının sadece hız olmadığını söyleyerek gelecek yıllarda 5 bin-35 bin arası IoT cihaza ulaşılmasının beklendiğini bunun da büyük bir erişim problemine sebep olabileceğine işaret etti.
"Bu tip değişimlerde genel algı sadece hızın daha da artacağı üzerine oluyor ancak konu sadece hız ile sınırlı değil. Ericsson Mobility Report’a göre 2018 yılında 8.6 milyar olan IoT bağlantısı, 2024 yılında 22.3 milyara ulaşacak. Bugün bir baz istasyonuna düşen cihaz sayısı yüzlerle ifade edilirken, gelecek yıllarda bu sayının 5 bin-35 bin IoT cihaza ulaşması bekleniyor. 4G ve 4.5G altyapısının gelecekte kullanılmaya devam edildiğini düşündüğümüz bir senaryoda, devasa bir erişim problemiyle karşılaşmamız kaçınılmaz görünüyor.
4.5G’de yeni bir cihaz veri yollayacağı zaman, fiziksel rastgele erişim kanalına (PRACH) giriş yapmak zorunda. 10 bin cihazın ağa bağlanmaya çalıştığı bir durumda, PRACH nedeniyle hiçbir cihaz erişim elde edemez hale gelebilir. Bu durumu göz önüne aldığımızda, 5G’ye geçişteki asıl amacın hız konusunda iyileştirmeler yapmak değil, yeni cihazların ağ bağlantılarını sağlıklı şekilde kurabilmek olduğunu görüyoruz."
"5G, birçok alanda devrim yaratıyor"
Kesayak, 5G teknolojisinin iş süreçlerinde yaratacağı potansiyel etkileri şu şekilde değerlendirdi:
"Artan veri miktarı, sürekli internete bağlı kalma ihtiyacı; 5G’yi zorunlu bir ihtiyaç haline getiriyor. Örneğin; otonom araçları düşündüğümüzde trafikte sürekli olarak veri alışverişinde bulunmaları ve çok hızlı bir şekilde haberleşme sisteminin karar verme mekanizmasını harekete geçirmesi gerekiyor. 5G’ye geçiş sürücüsüz otomobillerden akıllı ev teknolojilerine kadar birçok alanda devrim yaratıyor. Tabii bu şekilde birçok sektörde iş süreçleri için daha verimli, daha hızlı sistemlerin hayatımızda olacağını söyleyebiliriz."
"5G ile askerî teknolojilerde hedefe daha hızlı varılacak"
5G teknolojisinin askerî boyutuna da değinen Burak Kesayak, 5G teknolojisine geçişin askerî teknolojilerde hedefe varmayı kolaylaştırdığına işaret etti:
"Askerî açıdan baktığımızda artık ekipmanlar, araçlar, silahlar ve birçoğu haberleşme altyapısına sahip. Coğrafi konum ve saat bilgisi odaklı askerî teknolojilerde, haberleşme altyapısının kesintisiz ve çok hızlı bir şekilde işlemesi gerekiyor. 5G’ye geçiş, askerî teknolojilerde hedefe daha hızlı ve doğru bir şekilde ulaşılmasında tüm yükü üstlenecek."
"Haberleşme ağının yerli imkanlarla sağlanması, güvenlik açısından çok önemli"
Burak Kesayak, 5G teknolojisinin yerli imkanlarla temin edilebilmesinin veri güvenliği ve siber güvenlik kapsamında taşıdığı önemi de değerlendirdi.
"2021 Haziran’da yerli imkanlarla geliştirilen 5G altyapısı üzerinden ilk sesli görüşme gerçekleştirilmişti. Siber saldırıların katlanarak arttığı bu yıllarda, haberleşme ağı gibi kritik bir ağın yerli imkanlarla sağlanması, güvenlik açısından büyük öneme sahip. Elbette uçtan uca tüm süreci yerlileştirmek bazı teknolojiler için zor olsa da saldırıya en çok maruz kalabilecek kritik sistemlerin dış ülkelere açık olmaması güvenliğimizde kilit rol oynuyor."
"5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı" ile nitelikli bilim insanının yetiştirilmesi amaçlandı
Kesayak, Türkiye'nin 5G alanında kat ettiği mesafeye dair görüşlerini şu şekilde aktardı:
"Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Doktor Ömer Fatih Sayan 2023 yılında 5G'yi aktif olarak kullanmaya başlayacağımızı söylemişti. Ayrıca bunun sadece görüntü ve haberleşme için değil, nesnelerin internetine altyapı sağlamak için de kullanılacağını belirtmişti. Bu açıklamaları göz önüne aldığımızda Türkiye’nin hedefini belirlediğini görüyoruz. '5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı' ile yüksek öğrenim düzeyinde de adım atılması, bu alanda nitelikli bilim insanı yetiştirme konusunda büyük bir öneme sahip."
"ABD ve Çin arasındaki yarış, ülke liderlerinin tutunduğu tavırların çok daha ötesinde"
Kesayak son olarak; ABD ve Çin arasında gelişen lider olma yarışının önemli bir unsuru haline gelen 5G teknolojisi üzerinde belirginleşen ticari savaşın Trump sonrası dönemde devam edip etmeyecek konusunda şunları ifade etti:
"ABD ve Çin arasındaki sürecin, ülke liderlerinin tutunduğu tavırların çok daha ötesinde olduğunu düşünüyorum. Burada isimlerden çok ülkelerin teknolojik güçleri kritik rol oynuyor. Bugün, her ülke teknolojik ekipmanlarda ve altyapılarda lider olmak istiyor. Bu hedefteki en büyük iki rakip ABD ve Çin olduğu için karşılıklı yaptırımları normal karşılıyor. Teknolojinin ülke ekonomilerindeki değeri arttığı için bence ABD ve Çin yerine X ve Y ülkeleri de olsa bu şekilde yaptırımları görmek sürpriz olmayacaktı."
