ARMELSAN Genel Müdürü Can Emre Bakım; Nusrat 1915 (Mayın Avlama Sonarı), Aras 2023 (Dalgıç Tespit Sonarı), Orkun 2053 (Helikopter Daldırma Sonarı) ve Kaşif (Uzaktan Kumandalı Su Altı Robotu) ile ilgili SavunmaTR mikrofonlarına konuştu.
"Yurt dışı bağımlılığını sona erdirmek için kurulmuş bir firmayız"
Dünyanın otonom cihazlara yöneldiğine dikkat çeken ARMELSAN Genel Müdürü Bakım, “ARMELSAN olarak biz Deniz Kuvvetleri’nin yurt dışı bağımlılığını sona erdirmek için kurulmuş bir firmayız. Su altı akustik sistemleri konusunda bir alan uzmanlığı yarattık. Bu kapsamda bir araştırma yaptığımızda Deniz Kuvvetleri Komutanlığımızın özellikle mayın avlama sonarları konusunda tamamen dışa bağımlı olduğunu gördük. IDEF’21 kapsamında NUSRAT 1915 sonarımızın tanıtımını yaptık. Bu sistem hem tespit hem sınıflandırma özelliği olan, çift frekansla çalışan, demirli ve dip mayınlarını yaklaşık 1 kilometreden tespit eden, 250 metreden de sınıflandırabilen karına monteli bir sistem.
Gönderme anteni 90 derecelik bir alanı kapsıyor. Bu kapsama esnasında, 1 km’ye kadar olan mesafede mayın veya mayın benzeri bir obje olduğunu söylüyor. Sonra sistem tespit edilen objeye odaklanıyor. Sınıflandırma anteni 6 derecelik bir sektörü inceliyor. Bu 6 derecelik sektörde mayın veya mayın benzeri denilen cisim incelenerek sınıflandırması yapılıyor. Burada operatöre karar-destek hizmeti de veriyoruz. Karar destekten kastımız; arka tarafta bir kütüphanemiz var, bu kütüphane Deniz Kuvvetleri tarafından dolduruluyor. Kütüphanedeki veriler alınan verilerle karşılaştırılarak operatöre, ‘computer aided detection’ ya da ‘classification’ dediğimiz şekilde karar-destek mekanizmasıyla yardımcı olunuyor. Aslında temelde mayın avlama gemilerine konulabilecek bir sistem bu ama artık dünya, otonom cihazlara gidiyor. Bu kapsamda geçen ay tanıtımını yaptığımız, ASELSAN ve Sefine Tersanesi ile ürettiğimiz İnsansız Suüstü Araçlarımız (İSA) var. Bunların mayın harbine karşı olarak geliştirilmiş versiyonlarının ana sensörü olabilecek bir sonar sistemi bu.
Suüstü platformundan sonarın karın kısmına tarama yaparak -arkasında da uzaktan kumandalı sualtı robotu arovi olacak- tespit ettiğimiz objeye daha sonra arovi ile inilerek kamerayla yakından bakılacak ve sonrasında eğer bu demirli mayınsa önündeki kol vasıtasıyla demiri kesebilir ya da bir patlayıcı yapıştırılarak uzaktan akustik olarak tetiklenmek suretiyle mayın nötralize edilebilir.” dedi.
"Testlerimiz yıl sonuna kadar devam edecek"
NUSRAT 1915’in teslimat tarihine ilişkin bilgi veren Bakım, “Bu bir AR-GE projesi, SSB ile yürütmüş olduğumuz bir teknoloji kazanım yükümlülüğü projesi, bu kapsamda biz yıl sonuna kadar testlerimizi devam ettireceğiz ama Kuvvetimiz ile irtibat halindeyiz. Onlarla yapılacak görüşmeler çerçevesinde ürün, en uygun zamanda sahada gösterilecek. Sonrasında belirtilen uygun platforma entegrasyonu yapılacak.” şeklinde konuştu.
"Barbaros sınıfı fırkateynlerin 4’ünde Aras 2023 dalgıç tespit sonarı kullanılacak"
Aras 2023 Dalgıç Tespit Sonarıyla ilgili konuşan Bakım, ürünün dünyadaki muadillerinden üstün olduğuna dikkat çekerek, "Açık ve kapalı devre solunum sistemli dalgıçları otomatik olarak tespit eden, bunun yanı sıra dalgıç intikal vasıtalarını da tespit ederek operatöre konumu hakkında bilgi veren bir sistem. Sistem, 360 derecelik bir kapsama alanına sahip. 2018 yılında geliştirdik ve her yıl üzerine koyarak devam ettik.
Şu an dünyadaki muadilleriyle eş değer hatta biraz daha üstün performans veren bir ürün. Geçtiğimiz aylarda bir devletten bir müşterimize yaptığımız demoda sistem, yaklaşık olarak 850-900 metreden açık devre solunum sistemli dalgıcı ve 500 metreden de kapalı devre solunum sistemli dalgıcı otomatik olarak tespit etti. Bu, ‘tespitin yapılmasının ardından dalgıca müdahale için yaklaşık 25 dakika sürenin olduğu’ anlamına geliyor. Bu şu an LHD Çok Maksatlı Amfibi Çıkarma Gemimizin su altından korunmasında kullanılacak. Orada iki tane teslimat kalemimiz var. Bunun yanı sıra Barbaros sınıfı fırkateynlerin 4’ünde yine Aras 2023 dalgıç tespit sonarımız kullanılacak. Bunun yanı sıra ASELSAN ve Sefine Tersanesi ile geliştirdiğimiz İnsansız Su Üstü Aracında da su altından dalgıç tehdidine karşı alanı korumak için bir tane dalgıç tespit sonarı bulunacak." ifadelerini kullandı.
"2022'de hem dalgıç tespit sonarıyla hem de helikopter daldırma sonarıyla ülkemize destek oluyor olacağız"
Orkun 2053 Helikopter Daldırma Sonarı ile ilgili bilgi veren Can Emre Bakım, aşağıdaki ifadeleri kullandı:
"Helikopter daldırma sonarımız için birimimiz şu anda üretim aşamasında. Günün sonunda daha düşük frekansı olan 3-5 kilohertz’lik versiyonunu Sefine Tersanesi ile ürettiğimiz platforma takacağız. Dünya artık platformları otonoma çevirdi. Denizaltı savunma harbi kapsamında daha önceden karına emonteli sistemlerle yapılan bu operasyon, helikopter daldırma sonarlarının daha düşük ağırlıklı olması sebebiyle artık otonom araçlardan helikopter daldırma sonarının daldırmasıyla gerçekleştiriliyor. Şu an üretim aşamasında olan sistem 2022’nin ilk çeyreğinde entegrasyona hazır hale gelecek ve 2022 yılı içerisinde Mavi Vatan’ın korunmasında hem dalgıç tespit sonarıyla hem de helikopter daldırma sonarıyla ülkemize destek oluyor olacağız."
"Bunlar su altında sondaj platformunun gözü, kulağı ve eli diyebileceğimiz sistemler"
Kaşif Uzaktan Kumandalı Sualtı Robotu hakkında konuşan ARMELSAN Genel Müdürü Bakım, "2 metre yüksekliğinde, 3.2 metre uzunluğunda yaklaşık 3,5 tonluk bir sistem. Yaklaşık bir senenin üzerinde bir süredir yerli ve milli olarak geliştirdiğimiz Kaşif Su Altı Robotu, Fatih’te görev yapmakta. 3 ay önce de Kanuni sondaj gemimiz için teslimatı yaptık. Bu sistemler Arovi ailesinde ağır iş sınıfı olarak geçiyor. Çünkü bu birimler 250 beygire kadar güç üretiyor. Bunlar su altında sondaj platformunun gözü, kulağı ve eli diyebileceğimiz sistemler. Yukarıdan bir kablo vasıtasıyla indiriliyor ve bu kabloyla canlı olarak farklı açılardaki kameralardan görüntüler sondaj platformuna aktarılıyor. Sondaj platformundaki görevli personel de buna bağlı olarak operasyonla ilgili talimatları bize veriyor.
Bu cihazın ön tarafında iki farklı robot kolu var. Biri 5 fonksiyonlu diğeri 7 fonksiyonlu olan robot kolları, platformdan gelen talimatlar çerçevesinde; kuyu başının temizlenmesi, contanın çıkarılması veya bir kesme biçme faaliyeti gerekiyorsa bu faaliyetler tamamen insan kolları gibi hareket eden bu robot kolları ile gerçekleştiriliyor. Önümüzdeki dönemde Karadeniz’deki sondaj faaliyetlerde Kaşif’in sayısını artırmayı hedefliyoruz. 3 bin metreye kadar çalışabilen sistemler, şu an 2150 metrede operasyon yapıyorlar. Hatta bir Türkiye rekoru da kırdılar. 2150 metrede 13 gün boyunca kesintisiz operasyon yaptılar. Bunun altında da kullandığımız teknoloji yatıyor. Çünkü eskiden bu aroviler tamamen hidrolikti. Bu hidrolik aroviler artık otomobillerdeki gibi teknolojik kırılmaya uğradı ve hibrite döndü. Biz de bunun iticilerini hibrit arovi teknolojisiyle geliştirdik. Bunun iticileri şu an elektirikli. Kollar ve el aletleri hidrolik. Bu yüzden bu hibrit yapılar çok daha düşük hata oranıyla çalışıyor. Bu sayede de 13 gün suyun altında kalabiliyor. " şeklinde sözlerini tamamladı.
