31 Temmuz 2022 tarihinde Kosova’nın Kuzey bölgesinde başlayan gerginlik bütün dünyanın gözünün Balkan coğrafyasına dikilmesine neden oldu.
Yaklaşık 150 bin kadar Sırp nüfusa sahip olan Kosova’da Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olması zorunluluğunu içeren bir mütekabiliyet yasası çıkarılacaktı.
Yasanın 1 Ağustos gecesi saat 00.00 itibariyle yürürlüğe girmesi bekleniyordu.
Ancak yasa yürürlüğe girmeden Kosova’nın Kuzeyinde yaşayan Sırp vatandaşlar ve Sırbistan hükümeti yasanın yürürlüğe girmemesi için baskı ortamı oluşturmaya başladı.
Kosova'daki Sırplar, dün akşam ülkenin kuzeyindeki sınır geçişlerini kapatmıştı.
Kosova'da siren sesleri duyulurken, ülke polisi bazı yerlerden silah sesleri geldiğini ancak kimsenin yaralanmadığını bildirmişti.
Kosova’nın düzenlediği mütekabiliyet yasasının arka planı
Kosova nüfusunun %90’ını Müslüman Arnavutlar oluştururken %2 oranında bir Sırp nüfus ülkenin kuzeyinde yaşıyor.
Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.
AB arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor.
Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalog süreci, dün akşam yaşanan gerginlik gibi farklı nedenlerden sık sık kesintiye uğruyor.
Kosova ise mütekabiliyet yasası ile birlikte egemenlik haklarını korumaya ve bağımsız bir devletin gereklerini yerine getirmeye çalışıyor.
Yeraltı kaynakları bakımından zengin bir ülke olan Kosova’nın Sırplar için önemli olmasının bir diğer nedeni de Sırp Kilisesinin Kosova toprakları içinde yer alıyor olması.
Gerginliğin merkezi Mitrovica’dan SavunmaTR’ye özel açıklamalar
Kosova-Sırbistan gerginliğinin en önemli noktası ise Kosova’nın Kuzeyinde yer alan Mitrovica bölgesi.
Ülkenin kuzeyinde yer alan bu bölgede oldukça fazla sayıda Sırp nüfus bulunuyor.
Çatışma haberlerinin bütün dünyayı etkilemesinin ardından SavunmaTR ekibi bölgedeki önemli isimlerden özel açıklamalar aldı.
Mitrovica’daki kaynağımızın yaptığı açıklamada;
“Daha önce Belgrad ve Priştine arasında yapılan anlaşma gereğince; Kosova halkı, Kosova kimliğiyle Sırbistan'a girdiğinde hudut kapısında iki ay kalma iznine sahip ve oradan başka bir ülkeye geçemez duruma geldi. Kosova hükümeti 31 Temmuz gecesi (00.00) aynı uygulamaya geçeceğini duyurdu. Bundan dolayı Kosova'daki Sırp vatandaşları, Sırbistan tarafından desteklenerek ve kışkırtılarak iki hudut kapısında barikatlar kurdu. Kosova polisi ise iki kapıyı kapadı ve giriş çıkışları yasakladı. Olayların ardından araya giren ABD, Kosova hükümetinden bu kararı bir ay uzatmasını talep etti. Kosova hükümeti bir aylık uzatma talebini kabul etti.” ifadeleri kullanıldı.
Avrupa Birliği Kosova-Sırbistan gerginliğinden endişeli
AB Komisyonu sözcülerinden Peter Stano, Brüksel'de düzenlenen günlük basın toplantısında, Kosova'daki gerilime ilişkin açıklamalarda bulundu.
"AB ve üye ülkeler olarak özellikle Kosova'nın kuzeyindeki olayları ve gelişmeleri çok yakından ve endişeyle takip ediyoruz" diyen Stano, herkesin sakin olması gerektiğine dikkati çekti.
Stano, istikrarı ve güvenliği tehlikeye atan, bütün vatandaşların hareket özgürlüğünü engelleyen koordine olmamış ve tek taraflı her türlü eylemin derhal durdurulması gerektiğini söyledi.
Anlaşmazlığı çözmenin tek yolunun diyalog olduğunun altını çizen Stano, gerilimi azaltmak için Kosova ve Sırbistan ile yakın temas halinde olduklarını, aynı zamanda NATO ve ABD gibi uluslararası ortaklarla iş birliği yaptıklarını ifade etti.
Stano, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in de taraflarla görüştüğüne işaret ederek, Kosova'nın, AB temsilcisi Borrell ve ABD'nin çağrısıyla son karışıklığı başlatan önlemleri ertelemeyi kabul ettiğini kaydetti.
Sırbistan ve Kosova arasındaki bütün sorunların AB arabuluculuğundaki diyalogla ele alınması gerektiğini belirten Stano, "AB, her iki tarafı da çözüm bulmak ve bu tür gerilimlerin yeniden ortaya çıkmasını önleme yollarını görüşmek üzere Brüksel'de buluşmaya davet etti." dedi.
NATO Balkanlarda istikrar istiyor
NATO'dan yapılan açıklamada, Kosova'nın kuzeyindeki güvenlik durumunun gergin olduğu belirtilerek, "KFOR, durumu yakından takip ediyor ve istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahale etmeye hazır." ifadesi kullanıldı.
KFOR'un Kosova'daki tüm vatandaşların hareket özgürlüğü için çalıştığına işaret edilen açıklamada, "KFOR, sahada görünür ve güçlü bir duruş sergilemektedir. KFOR tüm muhataplarla iletişim halinde." değerlendirmesi yapıldı.
Açıklamada, KFOR'un Belgrad-Priştine Diyalog Sürecini desteklediği belirtilerek, "Diyaloğun devam etmesi önemli. Bu bölge barışı ve güvenliği için önemli. KFOR, Kosova'daki güven ve huzuru sağlamak için gereken her türlü önemi alacaktır." ifadesine yer verildi.
Kosova Hükümeti, Sırbistan ile gerginliğe neden olan kararı bir ay erteledi
Kosova hükümetinden yapılan açıklamada, yarın hayata geçirilmesi planlanan Kosova'da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olma zorunluluğun 1 Eylül'e kadar ertelediği ifade edildi.
Hükümetin, Kosovalı Sırpların bu akşam sınır geçişlerini kapatma eylemini kınadığına işaret edilen açıklamada, bunların Sırbistan'ın başkenti Belgrad tarafından hazırlandığı ileri sürüldü.
