ABD resmi makamlarından yapılan açıklamalar ve son dönemde yayınlanan raporlara göre ABD ordusu, düşük maliyetli İHA’lar konusunda gelişmeye çalışıyor. Bu süreç için istenilen İHA tipine dair bir de talepname yayınlandı. Talepnameye göre istenilen İHA sistemi; birincil keşif, gözetleme ve hedef tespit görevlerinde kullanılabilen, görev değişikliklerine göre hızlı bir şekilde yeniden yapılandırılabilen, modüler bir yük kapasitesine sahip olmalıdır.
Talepte ana hatlarıyla belirtilen sistem konfigürasyonu, modüler görev yükü kapasitesine sahip en az iki hava aracı, bir Yer Kontrol İstasyonu ve çeşitli hava koşullarında görev yapabilen yardımcı ekipmanlardan oluşuyor. Böylece ABD ordusu, küçük ticari insansız hava araçlarının keşif ve doğrudan saldırı amacıyla yaygın olarak kullanıldığı, Ukrayna – Rusya savaşından elde edilen deneyimleri incelediği görülüyor.
ABD ordusu tarafından sessizce başlatılan bu süreç, aslında bir süredir ses getiren raporlara yönelik ilk olumlu cevabı olarak kabul edilebilir. Örneğin 6 Mart 2024 tarihinde ABD Silahlı Kuvvetleri’nin ünlü askeri okulu olan West Point’e bağlı Modern Savaş Araştırmaları Enstitüsü’nde yayınlanan bir rapor, ABD’nin düşük maliyetli İHA’lar konusundaki durumunu gözler önüne seriyor.
Tyler Hacker tarafından kaleme alınan rapora göre ABD, uyuşuk olarak adlandırılan bir askeri bürokrasi tarafından İHA konusunda Ruslara göre geri kalmış durumda. Bu yüzden ordudaki genç askerlerin eline derhal küçük ve kullanıma hazır insansız hava araçları vermesi gerektiği öne sürülüyor.
Rapora göre Kremlin yönetimi, Ukrayna’daki iki yıllık savaş sırasında kara savaşı için küçük insansız sistemler satın alma, üretme ve sahaya sürme konusunda, ABD ve müttefiklerinden hızlı bir başlangıç yaptı ve artık öne geçti. ABD ordusunu yönetenler orduyu yenilikçi olarak nitelendirse de İHA konusunda Çin ve Rusya’nın yanında ”korkunç derecede” yavaş kalıyor. Hacker’a göre Almanya’da ABD askerleri tarafından eğitilen Ukraynalı askerler, ABD’li askerlerin İHA savaşı konusundaki bilgisizlikleri karşısında şok oldu. Geçtiğimiz yaz bazı Ukraynalı asker hesapları, Almanya’daki eğitim sürecini eleştiren gönderileri sosyal medya platformları aracılığı ile paylaşmışlardı.
https://twitter.com/smartuacat/status/1679223826398212096?s=46&t=V5itNM3RkbcyHWxapRdEAQ
ABD ordusu, yine de bir insansız hava aracı savaş okulu kurma, küçük insansız sistemler ve İHA Savar teknolojisi geliştirmek için ilk adımları attı. Ancak ABD’nin bürokrasi ve kurumsal yapıları sebebiyle gelişim yavaş oluyor ve bu süreçte ABD’nin potansiyel rakipleri aynı teknolojiyi kullansa da paha biçilmez operasyonel deneyim kazanıyor.
Hacker, sürecin hızlanması gerektiğini dile getirirken, askerlerin küçük İHA’lar ile nasıl saldırıya geçebileceklerine yeterince önem verilmediğini ileri sürüyor. Ona göre askeri birimlerin bu tip savaş araçlarını yeni şekillerde kullanmayı deneyebilmesi için ordu teşkilatının uygun fiyatlı ticari insansız hava araçlarıyla donatılması gerektiğini belirtiyor. Akabinde eğitimin gerçekçi ortamlarda, çeşitli hava koşullarında ve dolaylı ateş karşısında gerçekleştirilmesi gerektiğini savunuyor.
Bu girişim sürecinin hızlanması için ABD’nin her zamanki hantal yukarıdan aşağıya tedarik yaklaşımını terk etmesi gerekiyor. Bu süreçte ABD ordusu satın alma konusunu ele alırken, askerler sahada deneyler yapabilir ve operasyon süreçlerini geliştirebilir. Ancak bunun için ordu, bu tip İHA’ların harcanabilir olduğunu kabul etmesi gerekiyor. Raporun sonucunda ordunun İHA yeteneklerini geliştiren düşmanla savaşa girmeden önce inovasyonu yavaşlatmayı göze alamayacağı belirtiliyor.
Düşük bütçeli İHA’lar konusunda geri kaldığı ortaya çıkan ABD ordusu, aynı gün Kratos XQ-58A Valkyrie insansız hava aracının ikinci test uçuşu ile gündeme geldi. Uçuş, 23 Şubat 2024 tarihinde, Deniz Piyadelerinin konuşlandığı Florida’daki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’nden gerçekleştirildi.
Yapılan test sırasında Deniz Piyadeleri, ABD Hava Kuvvetleri’nin 40. Uçuş Test Filosu ve ABD Deniz Kuvvetleri’nin Deniz Hava Savaş Merkezi Uçak Bölümü (NAWCAD) personellerinin işbirliği yaptığı belirtildi. Defence News tarafından kaleme alınan habere göre, XQ-58A ve diğer deney platformları 2040 yılına kadar gelecekteki çatışma ortamlarına dair yeteneklerin geliştirilmesi için uçacak. İlk XQ-58A uçuşu ise 3 Ekim 2023 tarihinde gerçekleşmişti.
XQ-58A Valkyrie, F-35B Lightning II gibi insanlı platformlara otonom elektronik destek sağlama hususundaki etkinliği değerlendirilecek dört test uçuşu daha gerçekleştirecek. Ek olarak yapay zekâ destekli platformların muharebe hava devriyelerini artırma potansiyelini de araştıracak.
