Çekler ve Slovaklar fikir ayrılığına düştü!
ABD’nin Ukrayna’ya yaptığı 60 milyar dolarlık yardım Kongre’de askıda kalırken, Ukrayna ordusu da kritik bir hal alan top mermisi sıkıntısıyla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Özellikle Avdiyivka kentinin ve civarındaki köylerin düşüşü, cephedeki durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Bu yüzden Prag yönetimi, Avrupa sınırları dışında 500 bin adet 155 mm ve 300 bin adet 122 mm’lik mermi bulmak için kolları sıvadı. Mermilerin tedariki için gerekli fonların tahsis edilmesi maksadıyla bir askeri yardım girişimi başlattı. Çünkü top mermileri, Ukrayna savaş alanlarında her gün çok sayıda kullanılıyor ve Kiev için en önemli askeri malzemeler arasında yer alıyor.
Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Petr Pavel 17 Şubat’ta yaptığı açıklamada, Çekya’nın yurtdışında yaklaşık 800 bin top mermisi varlığı tespit ettiğini ve bunların diğer ortaklardan fon sağlanması halinde birkaç hafta içinde Ukrayna’ya gönderilebileceğini söylemişti. Çek Cumhurbaşkanı 7 Mart’ta, Norveç’in Ukrayna adına 800 bin top mermisi satın alma konusunda Çek liderliğindeki girişimine katılmasının ardından gerekli fonun toplandığını söyledi. Emekli bir asker olan Petr Pavel, 2015-2018 yılları arasında NATO Askeri Komite Başkanı, 2012-2015 yılları arasında Çek Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı olarak görev yaptı. Rusya ve Çin’e karşı olan sert tutumuyla biliniyor.
Pavel’in organize ettiği girişime Norveç, yaklaşık 1,6 milyar Norveç kronu (153 milyon dolar) ayırarak katkıda bulundu. Hollanda, Belçika, Almanya, Letonya ve Kanada’nın da aralarında bulunduğu diğer ülkeler, daha önce kamuya açık bir şekilde katılımlarını duyurmuşlardı. Girişime en son katılan ülke ise Lüksemburg oldu. Lüksemburg Savunma Bakanı Yuriko Backes, yakın zamanda Ukrayna’ya 6 bin adet 155 mm’lik mermi teslim ettiğini söyledi. Pavel’e göre Çek hükümetinin bir sonraki adımı bir mutabakat anlaşması imzalamak ve katkıda bulunan devletlerle karşılıklı ilişkiler kurmak olacak.
Ancak Ukrayna yardımı konusunda Çek – Slovak ayrımı gün geçtikçe büyüyor. Çekya, Ukrayna için yardım sürecini desteklerken, Slovakya karar vericileri Ukrayna’ya yapılan askeri yardımı ve Rusya’ya karşı yaptırımları eleştiriyor. Prag yönetimi de Mart ayı başında, Antalya’da düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu oturum aralarında, Slovakya Dışişleri Bakanı Juraj Blanar’ın Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmeyi eleştirdi.
Çekya’nın Ukrayna konusundaki cesur ve tarihi müttefiki Slovakya’nın tepkisini çeken adımlar atmasındaki neden olarak; Çek silah şirketlerinin Ukrayna savunmasına yapmayı planladığı yatırımlar olarak gösteriliyor. Bloomberg’in haberlerine göre, Çek silah şirketi Czechoslovak Group (CSG), mühimmat ve teçhizat tedarikini artırmak için Ukrayna’ya yüz milyonlarca avro yatırım yapmayı planlıyor. Şirketin sahibi olan Michal Strnad 6 Mart’ta gazetecilere verdiği demeçte, CSG’nin Ukrayna’nın devlete ait Ukrayna Savunma Sanayii (UkrOboronProm) ile bir ortak girişim konusunda görüşmelerde bulunduğunu söyledi.
Reuters’e göre, ortak girişim, ağır mühimmat ve teçhizata odaklanacak. Anlaşma, Alman silah şirketi Rheinmetall ile yapılan anlaşmaya benzer olacak. Strnad, Rheinmetall gibi CSG’nin de Ukrayna’da top, tank mermisi ve ağır teçhizat üretimi için tesis sahası aradığını söyledi. Bloomberg’e göre CSG, artan talebi karşılamak için hâlihazırda Çekya’da yeni üretim tesisleri inşa ediyor.
Strnad’ın aktardığına göre, ortak girişimler için müzakere edilen üç proje var. Bunların üzerinde anlaşma muhtemelen bu yıl yapılacak. Daha sonra da üretim için iki ya da üç yıllık bir süreç gerekecek. CSG şirketi, mühimmat, Tatra kamyonları ve zırhlı araçlar üretiyor. Ayrıca Ukrayna için Sovyet T72 tanklarını ve Doğu Avrupa’daki muadillerini modernize ediyor.
