Küresel askeri harcamalarda 2009 yılından bu yana en büyük artış yaşandı!
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) 2023 yılı küresel askeri harcamalar raporunu paylaştı. Enstitü tarafından paylaşılan rapora göre 2023 yılında dünya çapında gerçekleştirilen küresel askeri harcamalar 2,4 trilyon dolar ile şimdiye kadarki rekor seviyeye ulaştı.
ABD, geçen yıl yıllık yüzde 2,3 artışla 916 milyar dolar harcama yaparak dünyanın en büyük savunma harcaması yapan ülkesi olmaya devam ederken, aynı dönemde yüzde 6 artışla tahmini 296 milyar dolar harcayan Çin ikinci sırada yer aldı. Raporda Çin’in harcamalarının, ulusal askeri harcamalarda yıllık bazda art arda 29’uncu artış olduğunu ve Asya ve Okyanusya’daki tüm askeri harcamaların yarısını temsil ettiği vurgulandı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün raporunda küresel askeri harcamalar 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,8 artış göstererek 2,4 trilyon dolara ulaştı ve dokuz yıl art arda artış gerçekleşmiş oldu.
Rapor ayrıca, küresel askeri harcamaların 15 yıl sonra ilk kez Afrika, Avrupa, Orta Doğu, Asya – Okyanusya ve Amerika olmak üzere beş ana coğrafi bölgede arttığını gösterdi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Nan Tian yaptığı açıklamada, “Küresel askeri harcamalardaki benzeri görülmemiş artış, küresel barış ve güvenlikteki bozulmaya doğrudan bir yanıttır. Devletler askeri güce öncelik veriyor ancak giderek istikrarsızlaşan jeopolitik ve güvenlik ortamında bir etki-tepki paradoksu yaratarak kendilerini riske atıyorlar.” ifadelerini kullandı.
Ukrayna – Rusya Savaşı küresel askeri harcamaları artırdı
Raporda Rusya’nın askeri harcamalarının 2023’te yüzde 24 artarak tahmini 109 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. Bu durumun, Rusya’nın Kırım’ı ilhak ettiği 2014 yılından bu yana yüzde 57’lik bir artışa işaret ettiği belirtildi. 2023’te Rusya’nın askeri harcamaları toplam hükümet harcamalarının yüzde 16’sını oluştururken ve askeri harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı olarak askeri yüzde 5,9 olarak gerçekleşti.
Rapora göre Ukrayna askeri harcamaları yüzde 51’lik artışıyla 64,8 milyar dolara ulaştı ve Ukrayna 2023’te en fazla harcama yapan sekizinci ülke oldu. Bu, Ukrayna’nın gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 37’lik oranına denk gelirken, toplam hükümet harcamaları yüzde 58’i askeri harcama olarak gerçekleşti.
Ukrayna’nın 2023’teki askeri harcaması Rusya’nın harcamalarının yaklaşık yüzde 59’u kadar gerçekleşti. Ancak Ukrayna, 2023 yılı içinde 25,4 milyar doları ABD’den olmak üzere en az 35 milyar dolarlık askeri yardım aldı. Ukrayna’nın kendi askeri harcamaları ile verilen askeri yardım birleştirildiğinde Ukrayna’nın harcamaları Rusya’nın harcamalarının yaklaşık yüzde 91’i olarak gerçekleşti.
ABD, 2023 yılında NATO’nun en büyük harcama yapan ülkesi olmaya devam etti ancak Avrupalı üyeler ittifak içerisindeki paylarını artırdılar. 2023 yılında 31 NATO üyesi 1341 milyar dolar askeri harcama gerçekleştirdi ve böylece dünyadaki tüm askeri harcamaların yüzde 55’i NATO tarafından gerçekleştirilmiş oldu.
ABD’nin askeri harcamaları 2023’te yüzde 2,3 artarak 916 milyar dolara ulaştı ve bu miktar NATO’nun toplam askeri harcamalarının yüzde 68’ini temsil etti. Avrupalı NATO üyeleri de askeri harcamalarını artırdı ve NATO toplamı içindeki toplam payları yüzde 28 ile son on yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Kalan yüzde 4’lük kısım ise Kanada ve Türkiye tarafından gerçekleştirildi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Araştırmacısı Lorenzo Scarazzato Avrupalı NATO üyesi ülkelerin askeri harcamalarını artırmasıyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Avrupalı NATO ülkeleri için, Ukrayna’da son iki yıldır yaşanan savaş, güvenlik görünümünü temelden değiştirdi. Tehdit algılamalarındaki bu değişim, gayri safi yurtiçi hasılanın artan paylarının askeri harcamalara yönlendirilmesine yansıyor. NATO’nun yüzde 2’lik hedefi giderek ulaşılması gereken bir eşik olmaktan ziyade bir temel çizgi olarak görülüyor.” yorumunu yaptı.
Raporda Orta Doğu bölgesindeki askeri harcamalarda son on yılın en büyük artışının gerçekleştiği belirtildi. Bu durumun ana nedeninin 2023 yılı içerisinde Orta Doğu’da gerçekleşen savaş ve gerginlikler olduğu ifade edildi. Orta Doğu’da tahmini askeri harcamalar 2023’te yüzde 9,0 artarak 200 milyar dolara yükseldi.
Bölgede askeri harcamalarında en yüksek artış yaşanan ülke yüzde 24 ile İsrail oldu. Suudi Arabistan’ın ardından bölgedeki en yüksek askeri harcama gerçekleştiren İsrail’in 2023 yılı harcamaları 27,5 milyar dolara ulaştı. Harcama artışının temel nedeninin İsrail’in Gazze’ye düzenlediği geniş çaplı askeri operasyonların olduğu dile getirildi.
