Slovak Savunma Bakanı Robert Kalinak’ın Şubat ayındaki Azerbaycan ziyareti sonrasında, Azerbaycan’a obüs tedarikine ilişkin ortaya atılmaya başlandı. Dennik N tarafından mart ayında dile getirilen iddia, Slovak Milletvekili Juraj Krupa tarafından tekrar yinelendi. Şayet bu iddia doğru çıkarsa, Çek ve Slovak üretimi topçu sistemlerine dair verilen en büyük siparişlerden biri olacak.
Geçmişte Excalibur Army olarak bilinen, şimdi ise Çekoslovak Grubu (CSG) adlı Çek savunma şirketi, Azerbaycan ordusu için 152 milimetrelik Dana kundağı motorlu obüsler, 122 milimetrelik RM-70M1 çok namlulu roketatar sistemleri tedarik etmişti.
Şubat ayındaki Slovak bakanın Bakü ziyaretinde, Azerbaycan ordusuna yönelik çeşitli modernizasyon çözümlerinin yanı sıra, Zuzana ve BIA kundağı motorlu obüsler veya Bozena mayın temizleme sistemleri gibi Slovakya’nın sunabileceği ürünler tanıtıldı. Bozena mayın temizleme araçları, ANAMA Azerbaycan Ulusal Mayın Faaliyetleri Ajansı bünyesinde birkaç yıldır Azerbaycan topraklarında hizmet veriyor.
Slovak bakanın ziyareti kapsamında Zuzana ve BIA obüslerinin tedariki konusunda görüşme yapıldığı da iddia edildi. Çek menşeili 152 milimetrelik Zuzana-2 obüsleri ile Gürcistan’ın da yakından ilgilendiği, Çek savunma habercileri tarafından duyurulmuştu.
Kısa bir süre sonra ise Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Azerbaycan’ın Sırbistan’dan 155 milimetrelik 8×8 kamyona monteli Nora B52 obüsü alacağını belirtti. Açık kaynaklar, 48 adet obüs için 339 milyon dolarlık anlaşma imzalandığını aktardı.
Çek Cumhuriyeti ve Slovakya Cumhuriyeti, Azerbaycan’a yönelik silah tedariki konusunda sık sık Avrupa kamuoyunda tepkilerin hedefi oluyor. Bu noktadaki Dennik N tarafından öne sürülen bir başka iddiaya göre her iki ülke, Ukrayna’ya teslim edilecek kundağı motorlu obüs ve kamyona monteli obüs sistemlerinin teslimat sürelerini aksatıyor. Özellikle Slovakya, yaklaşık 9 aydır Almanya, Danimarka ve Norveç tarafından finanse edilen Zuzana-2 obüsleri teslimatını gerçekleştirmedi. Çek Cumhuriyeti de Azerbaycan’a teslim edilecek Dita kundağı motorlu obüsleri konusunda benzer bir tutum takınıyor.
Milletvekili Juraj Krupa’nın iddialarına katılan emekli Slovak General Pavel Macko’nun söylediğine göre CSG şirketi, Zuzana-2 obüsleri yerine Dita obüslerini üretmeyi tercih ediyor. İkili bu tercihi, Ukrayna’ya yönelik bir sabotaj olarak değerlendiriyor.
Azerbaycan neden Çek, Slovak ve Sırp obüslerini tedarik etmek istiyor?
Azerbaycan’ın bu ülkelerden kamyona monteli ve kundağı motorlu tekerlekli obüsleri tedarik etmek istemesinin başlıca nedeni, bu tip araçların paletli araçlardan daha ucuz olması ve daha kısa sürede tamamlanmasıdır. Arazide daha fazla hareket kabiliyeti sağlarken, bakım ve onarımı da oldukça basittir. Bu tip savaş araçları, ateş etmeden evvel hidrolik dengeleyicinin yere sabitlenmesiyle atışa hazır konuma geliyor. Bu da çok kısa sürede gerçekleştiği için kritik obüs desteği gerektiren durumlarda zaman kazandırıyor. Bu ülkelerin ürettiği obüslerin kullanıldığı özellikle Sovyet mirası kamyonlar, Azerbaycan ordu envanterinde de çok sayıda bulunuyor.
Görünüşte birbirine benzeyen bu araçlar, aslında kalibre olarak birbirinden oldukça farklıdır. Çekya ve Slovakya tarafından üretilebilen Dana obüsleri 152 milimetre iken, Sırp üretimi Nora B-52, Slovakya üretimi Zuzana-2 ve Dita obüsleri ise 155 milimetredir.
