Son dakika: Bolivya’da askeri darbe!
Bolivya’da başkent La Paz’da askeri bir darbe girişimi yaşandı. Bolivya Silahlı Kuvvetleri, La Paz’ın merkez meydanı Plaza Murillo’yu ele geçirerek başkanlık sarayına zırhlı bir araçla saldırdı. Bu saldırı, solcu Başkan Luis Arce’nin hükümetine yönelik bir darbe girişimi olarak nitelendirildi.
Başkan Arce, olayın hemen ardından uluslararası destek çağrısında bulundu ve ülkede demokrasinin tehlikede olduğunu belirtti.
Darbe girişiminin, kısa süre önce askeri komutanlıktan alınan General Juan José Zúñiga’nın liderliğindeki bazı ordu birliklerinin La Paz’da seferber edilmesiyle başladığı bildirilirken Başkan Arce, General Zúñiga’nın orduyu hukuka aykırı bir şekilde harekete geçirdiğini belirterek, birliklerin terhis edilmesini talep etti.
Arce, cumhurbaşkanlığı sarayının dışında yaptığı açıklamada, ülkenin bir darbe girişimiyle karşı karşıya olduğunu vurguladı ve Bolivya halkını demokrasi adına örgütlenmeye ve harekete geçmeye çağırdı.
Bolivya’da gerçekleşen darbe girişimine yönelik uluslararası tepkiler ve destek çağrıları
La Paz’da yaşanan darbe girişimi, uluslararası toplum tarafından da güçlü bir şekilde kınandı. ABD, durumu yakından takip ettiğini belirterek, sükunet ve itidal çağrısında bulundu.
Avrupa Birliği (AB) de, seçilmiş hükümeti devirmeye yönelik her türlü girişimi kınadığını bildirdi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, Bolivya’da anayasal düzeni bozmaya yönelik her türlü girişimi kınadıklarını belirtti ve La Paz hükümeti ve halkıyla dayanışma içinde olduklarını ifade etti.
La Unión Europea condena cualquier intento de quebrantar el orden constitucional en #Bolivia y derrocar a gobiernos elegidos democráticamente, y expresa su solidaridad con el gobierno y el pueblo boliviano.
— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) June 26, 2024
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, La Paz’daki “askeri kalkışmayı” şiddetle kınayarak, demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne saygı çağrısında bulunurken Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva ise, Bolivya’daki “askeri kalkışmayı” şiddetle kınayarak, Başkan Luis Arce’ye tam destek verdiğini açıkladı.
Ayrıca Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador ve Honduras Cumhurbaşkanı Xiomara Castro gibi bölge liderleri de, darbe girişimini kınayan açıklamalar yaptı ve Başkan Arce’ye tam destek verdiklerini belirtti.
İç siyasi gerilimler ve Morales faktörü
Ülkede 2025’te yapılacak genel seçimler öncesinde iç siyasi gerilimler artmış durumda. Solcu eski Başkan Evo Morales’in eski müttefiki olan Arce’ye karşı aday olması beklenen Morales’in geri dönüşü, ülkede büyük bir siyasi belirsizlik yaratıyor.
Morales, 2006-2019 yılları arasında iktidarda kalmış, ABD destekli bir darbe ile görevinden ayrılmış ve yerine geçici muhafazakar bir hükümet getirilmişti. Arce ise 2020 yılında yapılan seçimleri kazanarak başkanlık koltuğuna oturmuştu.
General Zúñiga, geçtiğimiz günlerde Morales’in başkan olarak geri dönmemesi gerektiğini söylemiş ve Morales’in geri dönmeye çalışması halinde onu engellemekle tehdit etmişti.
Bu tehditler, Arce’nin Zúñiga’yı görevden almasına yol açtı. Zúñiga’nın bu görevden alınmaya verdiği tepki ise, darbe girişiminin fitilini ateşledi.
Plaza Murillo’daki gerilim
Çarşamba günü, ağır silahlı askerler ve zırhlı araçlar başkanlık sarayı ve Kongre’nin bulunduğu Plaza Murillo meydanında toplandı.
Reuters haber ajansına göre, zırhlı bir araç başkanlık sarayının kapısına çarptı ve askerler saraya girdi. Zúñiga, burada yaptığı açıklamada, ekonomik durgunluk ve gaz ihracatının azalması nedeniyle yaşadığı sıkıntılara değindi ve mevcut hükümeti eleştirdi.
Ayrıca halkın desteğini aldıklarını iddia eden Zúñiga, yeni bir bakanlar kabinesinin kurulacağını ve ülkenin artık bu şekilde devam edemeyeceğini söyledi.
Darbe kurbanı eski başkan Morales’in tepkisi
Eski başkan Evo Morales, darbe girişimine karşı halkı seferber olmaya çağırdı. Morales, destekçilerinin demokrasiyi savunmak için harekete geçeceğini ve genel bir iş kesintisi ilan edildiğini duyurdu. Morales, Zúñiga’yı darbe girişiminde bulunmakla suçladı ve karayollarının kapatılması çağrısında bulundu.
Bolivya’nın yerli çoğunluktan gelen ilk cumhurbaşkanı olan Morales, 2005 yılında iktidara geldikten sonra toplumsal bölünmelere ve eşitsizliklere çözüm bulmayı amaçlayan radikal bir program yürütmüştü. Ancak Kasım 2019’da ülkede ABD destekli bir darbe yaşanmış, o zamanki cumhurbaşkanı Evo Morales görevini ve ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştı.
Yerine geçici başkan olarak Jeanine Áñez geçmiş ve Kasım 2019’da kendisini geçici başkan ilan etmişti. Arce ise 2020 yılının Ekim ayında yapılan başkanlık seçimlerini kazanarak MAS sosyalist partisini yeniden iktidara getirmişti.
Bolivya’da yaşanan darbe girişimi, ülkenin siyasi ve toplumsal yapısında derin yaralar açma potansiyeline sahip. Ülkedeki demokrasi ve hukukun üstünlüğü, büyük bir tehdit altında bulunuyor. Bolivya halkı, demokrasiyi savunmak için sokaklara dökülmüş durumda. Uluslararası toplumun güçlü desteği, Bolivya’nın bu zor süreci atlatmasında önemli bir rol oynayacaktır.
La Paz’da yaşanan bu olaylar, sadece ülkenin iç dinamiklerini değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel politikaları da etkileme potansiyeline sahip. Bolivya’nın geleceğinin, halkın direnişi ve uluslararası toplumun desteğiyle şekilleneceği düşünülürken yaşanılacak gelişmeler ise dikkatle gözlemlenecektir.
