Zaporijya ikinci Çernobil vakası mı olacak?
Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş sürerken dünyayı korkutan bir haber geldi.
11 Ağustos Pazar günü Rusya’nın işgali altındaki Ukrayna topraklarında bulunan Zaporijya Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) soğutma sisteminde çıkan yangın, uluslararası camiada endişeye yol açtı.
Santralin faaliyetine ilişkin herhangi bir tehlikenin bulunmadığı bildirilirken yangının nedeni konusunda Rusya ve Ukrayna birbirini suçluyor.
Rusya tarafı, Ukrayna’nın santrale yakın bölgelerde yaptığı saldırıları yangının sebebi olarak gösterirken Ukrayna ise yangını Rus güçlerinin başlattığını iddia ediyor.
Rusya’nın ilhak ettiği Zaporijya’nın sözde Bölge Valisi Yevgeniy Balitskiy, santraldeki yangına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Ukrayna ordusunun santral yakınındaki Enerhodar’a top atışlarıyla gerçekleştirdiği saldırı nedeniyle Zaporijya NGS’nin soğutma sisteminde yangın çıktığını belirten Balitskiy, “Santralde bulunan 6 ünite soğuk durdurma durumunda, patlama veya başka bir tehlike bulunmuyor.” ifadesini kullandı.
Ayrıca Balitskiy, santral ve bulunduğu şehirde radyasyon seviyesinin de normal düzeyde olduğunu vurgulayarak, yangının söndürülmesine yönelik çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
Nikopol Bölgesi Askeri İdaresi Başkanı Yevhen Yevtushenko, santral bölgesinde bir yangın çıktığını ancak bunun Zaporijya Nükleer Santrali’nin çalışmasını tehdit etmediğini belirtti.
Yevtushenko, “Lütfen sakin olun. Yangın Zaporijya Nükleer Santrali’nde değil. Belki de bu bir provokasyon ya da eski rezervuarın sağ kıyısındaki yerleşim yerlerinde panik oluşturma girişimidir. Şu anda Zaporijya Nükleer Santrali işgal şartları altında mümkün olduğunca normal bir şekilde çalışmaktadır” ifadelerini kullandı.
“Nikopol’den aldığımız bilgiye göre Rus işgalciler Zaporijya Nükleer Santrali topraklarında yangın çıkardılar.” şeklinde konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise yangını Rusya’nın başlattığını öne sürdü.
Zelenskiy sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamanın devamında ise, “Şu anda radyasyon seviyeleri normal düzeyde. Ancak Rus teröristler nükleer santralin kontrolünü ellerinde tuttukları sürece durum normal değil ve olamaz. Rusya, ele geçirdiği ilk günden bu yana Zaporijya Nükleer Santrali’ni sadece Ukrayna’ya değil, tüm Avrupa’ya ve dünyaya şantaj yapmak için kullanmaktadır. Dünyanın tepki vermesini, UAEA’nın tepki vermesini bekliyoruz. Rusya bundan sorumlu tutulmalıdır. Sadece Ukrayna’nın Zaporijya Nükleer Santrali üzerindeki kontrolü normale dönüşü ve tam güvenliği garanti edebilir” ifadelerini kullandı.
Enerhodar. We have recorded from Nikopol that the Russian occupiers have started a fire on the territory of the Zaporizhzhia Nuclear Power Plant.
Currently, radiation levels are within norm. However, as long as the Russian terrorists maintain control over the nuclear plant, the… pic.twitter.com/TQUi3BJg4J
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) August 11, 2024
Rus devlet haber ajansları TASS ve RIA, ana yangının gece yarısından önce kontrol altına alındığını bildirdi. RIA, yangının bir insansız hava aracı saldırısının sonucu olduğunu öne sürdü, ancak bu iddia için herhangi bir somut kanıt sunulmadı.
Öte yandan, Ukrayna basınında yer alan haberlerde de Rus güçlerinin Zaporijya Nükleer Santrali’nin soğutma kulesinin içindeki lastik yığınını ateşe verdiği öne sürüldü. Ukrayna’nın nükleer enerji şirketi Energoatom, bir soğutma kulesinde ve diğer ekipmanlarda hasar meydana geldiğini belirtti ve bu durumu Rusya’nın ihmali ya da kasıtlı kundaklaması olarak değerlendirdi.
Energoatom ayrıca, Rusya’nın santralin soğutma kulelerini askeri teçhizat ve patlayıcılar için kullanıyor olabileceğini öne sürdü. Ancak, bu iddialar da kanıt sunulmadan gündeme geldi.
Zaporijya’da nükleer tehlike rapor edilmedi
Nükleer santralde yaşananlar göz önüne alındığında insanlar Zaporijya’nın ikinci bir Çernobil vakası olmasından korkuyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın X hesabından konuya ilişkin yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“UAEA uzmanları, akşam saatlerinde duyulan çok sayıda patlamanın ardından Zaporijya Nükleer Güç Santrali’nin kuzey bölgesinden gelen yoğun koyu dumana tanık oldu. Ekip, santral tarafından, soğutma kulelerinden birine yönelik drone saldırısı düzenlendiği yönündeki iddia konusunda bilgilendirildi. Nükleer güvenlik açısından herhangi bir etki rapor edilmedi.”
UAEA yetkilileri ayrıca, yangının nükleer reaktörleri etkilemediğini ve radyoaktif bir sızıntı riski olmadığını da açıkladı.
Zaporijya Nükleer Santrali, 6 adet VVER-1000 reaktörü ile donatılmış ve toplamda 5700 MW elektrik gücü üretebiliyor. Bu reaktörler, 2020’de Ukrayna’nın nükleer enerjiden elde ettiği elektriğin yaklaşık yarısını ve ülkenin toplam elektriğinin beşte birinden fazlasını karşılıyordu. Ancak, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından, santralin kontrolü Rosatom’a geçti ve tesis o zamandan beri enerji üretmiyor. Şu anda santral, soğutma işlemleri için harici güç kaynaklarına bağlı durumda ve devam eden çatışmalar, santralin güvenliğini kritik bir sorun haline getiriyor.
Bölgede güvenlik açısından herhangi bir tehlike rapor edilmezken yine de durumun ciddiyeti göz önüne alındığında, santralin çevresinde artan askeri hareketlilik nedeniyle endişeler devam ediyor.
