Hürjet projesi, Türk Hava Kuvvetleri’nin jet eğitim uçağı ihtiyacını karşılamak ve ayrıca mevcut jet eğitim uçaklarının yerini alacak bir çözüm geliştirmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Proje, Türkiye’nin savunma sanayii alanında kendi kendine yeterliliğini artırma hedefinin bir parçası olarak, TUSAŞ tarafından 2017 yılında başlatıldı.
Hafif Taarruz Uçağı Hürjet nasıl ortaya çıktı?
Hürjet projesi, 2017 yılında resmi olarak başlatıldı. Bu dönemde Hürjet’in tasarım ve mühendislik çalışmaları hız kazandı. İlk aşamada, uçağın konsept tasarımı ve detaylı mühendislik çalışmaları yapıldı.
Bir yıl sonra üretim öncesi prototiplerin imalatı için hazırlıklar başladı. Bu süreçte, uçağın aerodinamik yapısı, aviyonik sistemleri ve motor entegrasyonu gibi kritik konularda çalışmalar yürütüldü. 2019 yılında da prototip üretimi başladı ve yer testleri gerçekleştirildi. Bu dönemde, uçağın uçuş kontrol sistemleri ve aviyonik donanımları da test edildi.
Takvimler 2022 yılını gösterdiğinde Hürjet’in ilk prototipi, yer testlerinden başarıyla geçti. Projenin bu aşamasında uçuş testlerine hazırlık yapıldı ve nihayet 2023 yılında ilk uçuş gerçekleştirildi. Bu uçuş, Hürjet’in havacılık yeteneklerinin ve performansının doğrulanması açısından önemli bir kilometre taşı olarak tarih sayfasındaki yerini aldı.
Hürjet, Temmuz 2024 itibariyle 100’üncü test uçuşunu tamamladı. Toplamda 1 saat 27 dakika havada kalan Hürjet, uçuş sırasında yapılan çeşitli manevra testlerini başarıyla geçti.
Türkiye, kaç adet Hürjet alacak?
Türkiye, Hürjet projesi kapsamında başlangıçta 16 adet Hürjet uçağı almayı planlıyor. Bu uçaklar, Türk Hava Kuvvetleri’nin mevcut jet eğitim uçaklarının yerini almak ve çeşitli operasyonel görevlerde kullanılmak üzere envantere dâhil edilecek. Ancak, bu sayı ilerleyen süreçte Türk Hava Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarına ve uçağın başarısına bağlı olarak artabilir.
Hafif Taarruz Uçağı Hürjet’in teknik özellikleri nelerdir?
Hürjet, ileri teknolojiye sahip bir eğitim ve hafif taarruz uçağı olarak çeşitli teknik özelliklerle donatılmıştır.
Genel Özellikler
- Mürettebat: 2 (Pilot ve yardımcı pilot)
- Uzunluk: 13,6 metre
- Kanat Açıklığı: 9,8 metre
- Yükseklik: 4,2 metre
- Azami Kalkış Ağırlığı: 13,500 kg
Performans:
- Maksimum Hız: Mach 1.2 (1,482 km/s)
- Servis Tavanı: 45,000 feet (yaklaşık 13,700 metre)
- Maksimum G Kuvveti: +8g / -3g
- Menzil: 2,222 km (Dış yakıt tankları ile)
- İtki Sistemi: Tek motorlu; General Electric F404-GE-102 turbofan motoru (yaklaşık 17,000 lbf itme gücü)
Aviyonik ve Sistemler:
- Radar: Modern bir AESA (Aktif Faz Dizinli Radar) radarı entegrasyonu mümkün
- Uçuş Kontrol Sistemi: Fly-by-wire (Elektronik uçuş kontrol sistemi)
- Kokpit: Gelişmiş dijital aviyonik ekranlar, HUD (Head-Up Display), HOTAS (Hands On Throttle And Stick) kontrolleri
- Görev Bilgisayarı: Gelişmiş görev yönetim sistemleri ve sensör füzyonu
- Bağlantı Sistemleri: Link-16 veri bağı, modern haberleşme sistemleri
Silah Sistemleri:
- Mühimmat Taşıma Kapasitesi: Toplamda 7 silah istasyonu (kanat altı ve gövde altı)
- Silahlar:
- Hava-hava füzeleri (örneğin AIM-9 Sidewinder)
- Hava-yer füzeleri ve bombalar
- Güdümsüz roketler
- Akıllı mühimmatlar (örneğin, Lazer güdümlü bombalar)
- Top podları ve elektronik harp podları
Görev Kabiliyetleri:
- Eğitim: İleri seviye pilot eğitimi, akrobatik manevralar
- Taarruz: Hafif taarruz, yakın hava desteği, keşif ve gözetleme
- Keşif: ISR (İstihbarat, Gözetleme ve Keşif) görevleri
Hafif Taarruz Uçağı Hürjet’in hangi varyantları vardır?
- Hürjet Advanced Jet Trainer (AJT): Bu varyant, temel olarak Türk Hava Kuvvetleri’nin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliştirilmiştir. İleri seviyede pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve pilotların modern savaş uçaklarına geçişini kolaylaştıracak özelliklere sahiptir.
- Hürjet Light Attack (LA): Bu varyant ise hafif taarruz görevleri için geliştirilmiştir. Hava-yer taarruz görevleri, yakın hava desteği, keşif ve gözetleme gibi görevleri yerine getirebilecek kapasitededir. Bu varyant, çeşitli silah ve mühimmat taşıma kapasitesine sahiptir ve farklı görevler için esneklik sunar.
Hangi ülkeler Hürjet ile yakından ilgileniyor?
Hürjet, Türkiye’nin savunma sanayii ihracatında önemli bir rol oynaması beklenen bir platformdur. Hangi ülkelerin Hürjet ile ilgilendiğine dair resmi anlaşmalar veya görüşmeler tam olarak açıklanmamış olsa da Hürjet, çeşitli ihalelere katılıyor. Son olarak İspanya Hava Kuvvetleri ve İspanya Uzay Ajansı (ESA), F-5 uçaklarını, Türk yapımı 24 adet Hürjet ileri düzey eğitim uçağı ile değiştirmeyi planladığı gündemdeki yerini almıştı.
Bununla birlikte geçtiğimiz yıllarda Azerbaycan, Katar, Pakistan, Bangladeş ve Malezya’nın Hürjet ile yakından ilgilendiğine dair haberler gündemdeki yerini almıştı.
