Ukrayna’ya Kursk için MGM-140 ATACMS izni!
Görev süresinin bitmesine iki ay kala Başkan Biden, Ukrayna ordusuna ATACMS olarak bilinen sistemi Rusya’nın sınırları içinde kullanma yetkisi verdi. Bu silahların, öncelikle batı Rusya’daki Kursk bölgesinde Ukrayna güçlerini savunmak için Rus ve Kuzey Kore askerlerine karşı kullanılacağı belirtiliyor.
Biden’ın kararı, ABD politikasında önemli bir değişimi temsil ediyor. Bu karar danışmanlarını ikiye böldü ve değişim, Başkan seçilen Donald J. Trump’ın göreve başlamasına iki ay kala geldi. Trump, Ukrayna’ya desteği sınırlama ve barış görüşmelerine aracılık etme vaadinde bulunmuştu.
Ukraynalılara uzun menzilli ATACMS füzelerini kullanma izni verilmesi, Rusya’nın Kuzey Kore askerlerini savaşa dâhil etme kararına yanıt olarak geldi. Biden, Ukrayna’nın Rusya topraklarında ABD tarafından sağlanan silahları kullanmasına yönelik kısıtlamaları, Rusya’nın Mayıs ayında Harkiv yönünde sınır ötesi bir saldırı başlatmasından sonra hafifletmeye başladı.
Harkiv’i savunmak için Biden, Ukraynalıların yaklaşık 80 kilometre menzile sahip HIMARS sistemlerini sınırın hemen ötesindeki Rus güçlerine karşı kullanmasına izin verdi. Ancak savunma maksadıyla yaklaşık 300 kilometre menzile sahip daha uzun menzilli ATACMS füzelerinin kullanımına izin vermedi.
Yetkililer, politikanın savaşın gidişatını temelden değiştirmeyeceğini düşünse de bu değişikliğin amaçlarından birinin Kuzey Korelilere karşı bir mesaj göndermek olduğunu ifade etti. ABD, Kuzey Korelilere daha fazla asker göndermemeleri gerektiğini anlatmaya çalışıyor.
Bazı ABD yetkilileri, Ukrayna’nın füzeleri sınır ötesinde kullanmasının, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD ve müttefiklerine karşı misilleme yapmasına yol açabileceğinden endişe ediyor. Ancak belirli bir kesim de bu endişelerin abartılı olduğunu düşünüyor.
Söz konusu karar, Rusya’nın yaklaşık 50 bin asker ile birlikte Kursk bölgesinde başlatacağı geniş çaplı saldırı öncesinde geldi. Bu saldırıda Kuzey Koreli askerlerin de yer alacağı tahmin ediliyordu. Rusya, Ukrayna’nın Kursk bölgesindeki savunma pozisyonlarını ele geçirmeye hedeflerken, Ukrayna ATACMS füzelerini kullanarak Rus ve Kuzey Kore birliklerini, savaş araçlarını, lojistik depolarını, mühimmat depolarını ve Rus topraklarındaki lojistik vurmak için kullanabilir.
Rusya – Ukrayna savaşının başlamasından bu yana Birleşik Krallık ve Fransa, Ukrayna’ya yaklaşık 250 kilometre menzile sahip Storm Shadow ve SCALP füzeleri sağladı. Ancak bu ülkeler, Biden aynı kararı alana kadar Ukrayna’nın bu füzeleri Rus topraklarında kullanmasına izin vermekten çekiniyordu. Biden, Avrupalı mevkidaşlarından daha ihtiyatlı bir tutum sergiledi.
Bazı ABD istihbarat değerlendirmeleri, uzun menzilli ATACMS füzelerinin Rus topraklarında kullanılmasının, Putin’in Avrupa’daki tesislere sabotaj ve saldırı düzenlemesi gibi misillemelere yol açabileceği konusunda uyardı. Ancak Biden, Kuzey Kore’nin savaşa asker göndermesinin cesareti karşısında bu kararı vermeye yöneldi.
ABD yetkilileri, kararın savaşın genel gidişatını değiştirmesini beklemiyor. Ancak Biden, Ukrayna’nın yüksek değerli hedefleri vurabilmesi ve Kuzey Kore’nin müdahalesine karşı caydırıcılık oluşturması gibi potansiyel faydaların, risklerden ağır bastığını düşündü. Trump’ın göreve başlamasına kısa süre kala alınan bu karar, Ukrayna’nın savaşta avantajını koruma çabalarının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Kursk bölgesinde ATACMS füzelerinin kullanılması, Ukrayna’nın Kursk bölgesinde savunma pozisyonunu güçlendirebilir. Bu durum, Rusya’nın bölgedeki etkisini azaltarak müzakere masasında Ukrayna’ya avantaj sağlayabilir. Doğal olarak Trump yönetiminin gelecekteki Rusya – Ukrayna savaşına dair politikası da bundan etkilenmiş olacak.
Biden tarafından verilen bu kararın, savaşın gidişatını değiştirmesi beklenmiyor ama Kuzey Kore’nin müdahalesini sınırlandırma ve Ukrayna’nın savunmasını güçlendirme açısından önemli bir eşiğin aşıldığı kabul ediliyor.
MGM-140 Ordu Taktik Füze Sistemi (ATACMS) nedir, özellikleri nelerdir?
MGM-140/-164/-168 Ordu Taktik Füze Sistemi (ATACMS), Amerika Birleşik Devletleri tarafından geliştirilen, kısa menzilli, kara taşınabilir, katı roket yakıtı kullanılan, yüzeyden yüzeye fırlatılan bir dizi balistik füzeden oluşmaktadır. Füze ilk kez 1991 Körfez Savaşı sırasında kullanılmıştır.
ATACMS Block 1
ATACMS, MGM-52 Lance füzesinin konvansiyonel rolünü devralmak üzere tasarlanmış ve kara kuvvetlerine taktiksel destek sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Füze, selefiyle benzer şekilde tasarlanmış olup genellikle değiştirilmiş Çoklu Fırlatma Roket Sistemi (MLRS) fırlatma araçlarından fırlatılmaktadır. Toplamda beş varyant planlanmıştır: standart Block 1, uzun menzilli Block 1A, sert hedeflere yönelik Block 1A varyantı, iptal edilen anti-tank Block 2 ve iptal edilen nükleer versiyon.
Block 1, ATACMS’in standart hizmet versiyonudur. Bu, havaalanları, Yüzeyden Hava Füze (SAM) alanları, topçu/füze güçleri, ikmal alanları ve komuta grupları gibi arka saf güçlerinin yüksek değerli hedeflerini vurmak amacıyla tasarlanmış bir taktik sistemdir. M74 alt mühimmatlarının büyük sayısı, düşman kontrolündeki bir alanı doygunlaştırır ve hem askerleri hem de ekipmanları yok eder. Alt mühimmatların yayılması, ATACMS Block 1’in hareket halindeki askeri hedeflere veya açık tesislere karşı da kullanılmasını sağlar.
Block 1’de kullanılan M74 mühimmatları, Anti-Personel/Anti-Malzeme (APAM) silahlarıdır. Her biri 0.06 m çapında ve 0.59 kg ağırlığındadır. Tungsten parçalanabilir duvarla sarılı bir çelik muhafaza ve ateşleyici pelletler içerir.
Bu, alt mühimmatların hem personel hem de ekipman üzerinde son derece etkili olmasını sağlar. Etki alanı, mühimmatların serbest bırakıldığı yükseklikle belirlenir ve bu, ya geniş bir alanı hafif hasarlarla ya da küçük bir alanı ağır hasarlarla vurmaya olanak tanır. Bu mühimmatlar, piyade ve hafif ekipmanların (iletişim ekipmanları, fırlatıcı ekipmanlar, uçaklar, destek tesisleri vb.) yok edilmesinde idealdir. Ancak ağır zırhlı hedefler karşısında etkisizdir.
ATACMS Block 1, MLRS M270 AVMRL (Zırhlı Araçlı Çoklu Roket Fırlatıcı) sisteminin değiştirilmiş bir versiyonundan fırlatılır ve on iki MLRS roketi yerine iki ATACMS Block 1 fırlatır.
Tek bir ATACMS Block 1, ABD Ordu’sunun HIMARS XM142 tekerlekli hafif araçlarıyla da taşınabilir ve ateşlenebilir. Yaklaşık 165 km menzile sahip olup, 560 kg’lık tek bir savaş başlığı taşır. Bu başlık, 950 M74 alt mühimmatı içerir. ATACMS Block 1, bilinmeyen bir doğruluk seviyesine sahip bir ataletsel yönlendirme sistemine sahiptir. Füze 3.98 m uzunluğunda, 0.61 m genişliğinde olup, fırlatma ağırlığı 1,673 kg’dır. Tek aşamalı katı roket motoru kullanır.
ATACMS Block 1A
Block 1A’nın minimum menzili 100 km’dir ve 160 kg’lık tek bir savaş başlığı taşır. Maksimum menzil, başlığa bağlı olarak değişir, alt mühimmat için 300 km, Unitary başlık için 270 km’dir. Bu savaş başlığı, M74 alt mühimmatla veya HE savaş başlığıyla donatılabilir.
Tekli savaş başlıklarının iki farklı versiyonu vardır; biri patlama/fragmantasyon için, diğeri ise HE sert hedef nüfuz içindir. ATACMS Block 1A, geliştirilmiş bir ataletsel yönlendirme sistemi ile Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) kullanır. Füze 3.98 m uzunluğunda, 0.61 m genişliğinde olup, fırlatma ağırlığı 1,321 kg’dır. Tek aşamalı katı roket motoru kullanır.
ATACMS Block 3, aynı zamanda TACMS-Penetrator olarak adlandırılır, ATACMS Block 1A’ya entegre edilmiş bir Mk 4 geri dönüş aracına sahip olup HE nüfuz edici bir savaş başlığı taşır. Bu varyantın menzili 250 km’dir.
ATACMS Block 1A, 1995’te test edilmeye başlanmış ve 1998’de hizmete girmiştir. Başlangıçta Block 1A üretiminin 2003’e kadar devam etmesi planlanmış ve toplamda 625 füze sipariş edilmiştir. Ancak 2003 sonrasında da ek siparişler yapılmıştır. Eylül 2016’da da ATACMS için 10 yıllık bir ömür uzatma programı başlatılmıştır. Bu program kapsamında, alt mühimmat savaş başlıklarının tek harp başlığıyla değiştirileceği planlanmıştır.
ATACMS Block 1A Unitary
Block 1A Unitary, ATACMS Block 1A füzesinin tekli savaş başlıklı versiyonudur. AGM/RGM-84 Harpoon’dan 213 kg HE patlama/fragmantasyon savaş başlığı ya da SLAM-ER füzesinden 247 kg HE patlama nüfuz savaş başlığı ile donatılmıştır. Dolaylı hasarları en aza indirmek ve kritik hedef noktalarını her türlü hava koşulunda vurmak için tasarlanmıştır. 300 km menzili, düşman hatlarının gerisindeki hedeflere saldırmasına olanak tanır ve hızlı yeniden yükleme, sürekli ateş açmayı sağlar. Füzenin küçük boyutu ve fırlatma aracının taşınabilirliği, füzenin maksimum etkililik için konumlandırılmasını sağlar.
ATACMS Block 1A Unitary’nin geliştirilmesine 1999’da başlanmıştır. 2000 yılında 43 birim savaş başlığı sipariş edilmiş ve ertesi yıl teslim edilip test edilmiştir. Block 1A füzesinin birim savaş başlıklı versiyonu için siparişler 2000’de verilmiş ve 2001’de test edilmiştir. Şubat 2002’de 24 adet füze sipariş edilmiş, Şubat 2004’te ise 68 adet ek füze daha sipariş edilmiştir. Böylece toplamda yaklaşık 280 birim Block 1A füze elde edilmiştir. 2008’de yapılan bir testte, Block 1A birim füzesinin bir hedefe dikey dalış yaparak başarılı bir şekilde kullanılması sağlanmıştır. ABD Ordu’su, 2018’den itibaren tüm ATACMS füzelerini Uzun Menzilli Hassas Ateşleme (LRPF) füzeleri ile değiştirmeyi planladığını duyurmuştur.
ATACMS Block 2
Block 2, Ekim 2002’de iptal edilen, ATACMS sisteminin anti-tank versiyonudur. Yönlendirilmiş anti-zırhlı Brilliant Anti-Tank (BAT) alt mühimmatları veya BAT P31 geliştirilmiş alt mühimmatları ile donatılmıştır ve ‘çoklu-hedef’ yaklaşımına yönelik tasarlanmıştır; birden fazla hedefe karşı birden fazla mühimmat bırakılmasını sağlar.
Hareket halindeki zırhlı birimleri veya sabit füze/roket araçlarını hedef alıp yok etmek amacıyla tasarlanmıştır. Füze 140 km (87 mil) menzile sahipti ve tek bir 268 kg’lık savaş başlığı taşıyordu. 3.98 m uzunluğunda, 0.61 m genişliğinde olup, fırlatma ağırlığı 1,483 kg’dır. Tek aşamalı katı roket motoru kullanır. 2002 itibarıyla, Block 2 için finansman kesilmiş ve program kapatılmıştır.
