Sudan’daki çatışmalar, özellikle 2023’te ordunun başındaki General Abdülfettah el-Burhan ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) lideri General Muhammed Hamdan Dagalo (Hemedti) arasındaki iktidar mücadelesi nedeniyle büyük bir iç savaş haline geldi. Çatışmalar, iki tarafın da ülkenin yönetimini ele geçirme hedefiyle yoğunlaştı ve Sudan halkı üzerinde yıkıcı etkiler yarattı.
Çatışmalar tüm şiddetiyle devam ederken, Türkiye’nin arabuluculuk girişimlerine yönelik ilk destek, General el-Burhan’dan geldi. Cumartesi günü Port Sudan’da Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Burhanettin Duran ile bir araya gelen el-Burhan, Türkiye’nin barış girişiminden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Burhan, Sudan liderliğinin bu girişime verdiği desteğin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a iletilmesini istedi.
Sudan Dışişleri Bakanı Yusuf, “Sudan’ın Türkiye gibi kardeşlere ve dostlara ihtiyacı var” diyerek, girişimin çatışmaları sona erdirme ve kalıcı barış sağlama potansiyeline dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, çatışmaların sona ermesi için taraflarla temas halindeydi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz Aralık ayında el-Burhan ile yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye’nin Sudan’daki çatışmayı sona erdirmeye, dış müdahaleleri önlemeye ve bölgeyi istikrara kavuşturmaya hazır olduğunu ifade etmişti.
Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Duran da Sudanlı liderlerle yaptığı görüşmelerin ardından, “Cumhurbaşkanımız Erdoğan ve Bakanımız Fidan’ın mesajlarını ilettim. Sudan halkının acılarını dindirme konusunda kararlıyız” açıklamasını yaptı. Türkiye, barış sürecinin başarılı olması için bölgesel iş birliğinin önemine dikkat çekiyor. Burhanettin Duran, Türkiye’nin çözüm yolunda diğer bölgesel aktörlerle çalışmaya hazır olduğunu belirtti.
Sudan hükümeti, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE), Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (HDK) askeri destek sağladığını iddia ediyor. Geçtiğimiz ay Sudan, HDK güçlerinin Çad’da BAE üretimi insansız hava araçlarını kullandığını öne sürmüştü. Ancak BAE, bu iddiaları reddederek, Sudan’daki paramiliter güçlere herhangi bir askeri destek sağlamadığını vurguluyor.
BAE de Türkiye’nin diplomatik çabalarını desteklediğini açıkladı. BAE Dışişleri Bakanlığı, “Sudan krizini sona erdirmeye ve kapsamlı bir çözüm bulmaya yönelik her türlü girişimde Türkiye ile iş birliğine hazırız” dedi.
Ömer el-Beşir’in devrilmesinden bu yana Sudan’da çatışmalar devam ediyor
Sudan’da 2019’da Ömer el-Beşir’in devrilmesinden sonra ordu ve sivil gruplar arasında bir geçiş dönemi yönetimi kuruldu. Ancak 2021’de General el-Burhan bir darbeyle bu süreci sona erdirdi. Bu durum, ülkedeki siyasi gerilimi artırdı.
2023 yılı Nisan ayında ordu ile HDK arasında açık bir çatışma patlak verdi. Bu çatışmanın temel nedeni, HDK’nın Sudan ordusuna entegre edilmesi ve bunun nasıl gerçekleşeceği konusundaki anlaşmazlıklardı.
HDK, Darfur’da bir zamanlar “Cancavid” milisleri olarak bilinen bir grup üzerine inşa edildi. 2000’lerde Darfur’da insan hakları ihlalleriyle gündeme gelen bu grup, daha sonra resmi bir paramiliter güç olarak yeniden yapılandırıldı. Ancak HDK lideri Hemedti, orduyla uzun süredir gerilim yaşıyordu.
Sudan’daki çatışmalar devam ederken, taraflar arasında ateşkes girişimleri defalarca başarısız oldu. Hem ordu hem de HDK, kendilerini güçlendirmek için dış aktörlerden destek arıyor. Ülke genelinde insani durum kötüleşmeye devam ederken, uluslararası toplum çatışmayı sona erdirme konusunda henüz somut bir başarı sağlayamadı.
