Azerbaycan’ın gözlem uydusu SPOT-7’nin ani arızası sonrası Fransa, olayın arkasında Çin’e ait istihbarat faaliyetleri olabileceği ihtimali üzerinde duruyor. Uyduyu hedef alan siber bir saldırı iddiası araştırılıyor.
17 Mart 2023 tarihinde Azerbaycan’a ait Azercosmos tarafından işletilen SPOT-7 (Azersky) Dünya gözlem uydusu, beklenmedik şekilde çalışmayı durdurdu. Fransız kaynaklı Intelligence Online tarafından aktarılan bilgilere göre, olayın ardından başlatılan teknik incelemede çarpma sonucu bir arıza ihtimali göz önünde bulunduruldu ancak yörüngede herhangi bir sapma tespit edilmediği için bu olasılık dışlandı.
Uydunun, tasarlanan 10 yıllık görev süresinden daha erken, yaklaşık 8 yıl 9 ay sonra devre dışı kalması, sabotaj iddialarını gündeme getirdi. Fransız askeri uzay istihbarat birimi COSMOS’un raporuna göre, iletişimin kesilmesinden hemen önce uydunun güneş panellerini kaybettiği ve yakıt tanklarının boşaldığı tespit edildi. Fiziksel bir çarpma izine rastlanmaması, teknik arızadan çok kötü niyetli bir eylem ihtimalini güçlendirdi.
Olayın meydana geldiği dönemde SPOT-7 uydusu Rusya-Ukrayna sınır hattı üzerinde bulunuyordu ve Azerbaycan tarafından elde edilen görüntüler Ukrayna ordusuyla paylaşılıyordu. Bu durum, saldırının siyasi veya askeri bir motivasyona dayanabileceği yönünde yorumlara neden oldu.
Fransa Savunma Bakanlığı kaynakları, olayla ilgili olarak Çin’in rolünü ciddi biçimde değerlendirdiklerini bildirirken, Rusya’nın da benzer geçmişteki faaliyetleriyle olası şüpheliler arasında yer aldığı aktarıldı.
Şüpheleri artıran bir diğer gelişme ise uydunun arıza yaptığı tarihten haftalar önce Fransa’da Airbus ve CNES tesislerine yakın bir konumda Çin’e ait bir telekomünikasyon anteninin izinsiz olarak tespit edilmesi oldu. Fransız uzmanlara göre bu anten, Airbus ile uydular arasındaki iletişimi dinlemek ve olası bir siber saldırı için gerekli bilgileri toplamak amacıyla kullanılmış olabilir.
Fransız güvenlik çevrelerine göre, saldırı Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun uzay ve siber operasyonlar birimi tarafından gerçekleştirilmiş olabilir. Öte yandan Rusya tarafında GRAU, FSB ve GRU’nun ilgili birimlerinin adı geçiyor.
Çin merkezli Emposat adlı özel bir firmanın Azerbaycan’da aktif faaliyet göstermesi de dikkat çeken başka bir unsur olarak öne çıkıyor. Çin’in geçmişte ABD’nin uzay ajansı NASA’ya ait uydulara yönelik benzer siber saldırılar düzenlediği de belgelenmiş durumda.
Olayla ilgili olarak resmi makamlardan ve ilgili kurumlardan henüz herhangi bir açıklama yapılmadı.
