ABD E-7A Wedgetail üretimi için Boeing ile anlaştı!
Boeing ve ABD Hava Kuvvetleri arasında uzun süren müzakerelerin ardından E-3A havadan erken ihbar ve kontrol uçaklarının (AEW&C) yerini alması planlanan E-7A uçaklarının prototiplerinin üretimi için anlaşmaya varıldığı açıklandı.
ABD Hava Kuvvetleri Bakanı Frank Kendall tarafından yapılan açıklamaya göre, müzakereleri uzatan bir fiyat anlaşmazlığının ardından ABD Hava Kuvvetleri, E-7A Wedgetail’in hızlı prototiplerini üretmek için Boeing ile anlaşmaya vardı.
Kendall, Birleşik Krallık’daki Royal International Air Tattoo (RIAT) hava gösterisinde gazetecilere yaptığı açıklamada, nihai sözleşmenin ağustos ayında imzalanmasının planlandığını belirtti.
Boeing ve ABD Hava Kuvvetleri Mart 2023 tarihinde iki adet prototip E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağının üretimi için 1,2 milyar dolar değerinde bir ön sözleşme imzalamıştı. İmzalanan ön sözleşme ile Boeing, ABD Hava Kuvvetleri ile fiyat ve isterler konusunda görüşmelerini sürdürürken uçakların geliştirme faaliyetine başlayacaktı ancak fiyat ile isterler konusunda bir türlü anlaşma sağlanamamasın uçakların üretiminde gecikmeye neden oldu.
2024 yılının başında basına açıklamalarda bulunan bir Boeing yetkilisi Boeing’in ABD Hava Kuvvetleri ile ilk etapta üretilecek iki prototip E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağının fiyatı konusunda henüz anlaşmaya varmadığı belirtmiş ve “ABD Hava Kuvvetlerinin uçak üzerinde istediği değişikliklerin gecikmeye neden olup olmadığını söyleme özgürlüğüm yok ancak platformun fiyatlandırması konusunda ABD Hava Kuvvetleri ile yapılan görüşmeleri desteklemeye devam ediyoruz. Her zaman uygun fiyat ile kapasiteyi dengelemeye çalışıyoruz.” ifadelerini kullanmıştı.
ABD Hava Kuvvetleri Bakanı Frank Kendall ise, ABD Hava Kuvvetlerinin E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağının tasarımında talep ettiği değişiklikler nedeniyle kuvvetin Boeing ile fiyat anlaşması yapmakta zorlandığını söyleyerek görüşmelerin çıkmaza girdiğini işaret etmişti.
ABD Hava Kuvvetlerinin ilk iki prototip E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağını 2027 yılında teslim almayı hedeflediğini söyleyen Kendall, nihai üretim sözleşmesinin imzalanmasındaki gecikmelerin bu planlamayı bozabileceğini belirtmişti.
ABD Hava Kuvvetleri satın alma direktörü Andrew Hunter yaptığı yeni açıklamada, Boeing ile Hava Kuvvetleri’nin, Wedgetail’deki görev sistemlerini yükseltmeye yönelik yatırımları sayesinde, nihayetinde bir anlaşmaya varabildiklerini ve bunun da uçağı potansiyel uluslararası müşteriler için daha cazip hale getireceğini söyledi.
Hunter, “Boeing ve tedarikçiler için burada bir itibar var. Gerçekten çok çalıştılar, kalemlerini çıkardılar, yonttular ve hızlı prototipleme programının maliyetini düşürmek için iyi bir iş çıkardılar. Biz de bunu istedik ve onlar da bunu yaptı. Sadece ABD Hava Kuvvetleri ile değil, NATO ve diğer ortaklarla da E-7 için geniş bir pazar var.” yorumunda bulundu.
Boeing’in mobilite, gözetleme ve bombardıman uçakları başkan yardımcısı Dan Gillian ise iki tarafın üzerinde mutabakat sağladığı anlaşmanın şartları hakkında herhangi bir yorum yapmayı reddetti. Gillian gazetecilere yaptığı açıklamada adil bir fiyat elde ettiğini ve bunun programı zamanında yürütmek için gerekli olduğunu düşündüğümüz gerçek maliyetleri karşıladığını söyledi.
ABD Hava Kuvvetleri toplam 26 adet E-7A Wedgetail alacak
ABD Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan 31 adet Boeing E-3A Sentry havadan erken ihbar ve kontrol uçağı yerine 26 adet Boeing E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağı tedarik etmeyi öngörüyor. Prototip ilk iki uçağın 2027 yılına kadar, 26 uçağın tamamının ise 2032 yılına kadar ABD Hava Kuvvetleri envanterine girmesi planlanıyor.
Prototip uçakların ardından beş yıl gibi kısa bir zaman diliminde tüm uçakların teslimini hedefleyen Boeing bu amaçla E-7A üretim kapasitesini arıtmayı planlıyor.
Boeing yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda, şirketin küresel çaptaki havadan erken ihbar ve kontrol uçağı (AWACS) ihtiyacını karşılayabilmek için yılda en az 6 adet E-7A Wedgetail üretmeyi hedeflediği ifade edildi.
Boeing yılda 6 uçak teslim etmeyi hedefliyor
Dünya çapında kullanılan Boeing üretimi E-3 Sentry havadan erken ihbar ve kontrol uçaklarının yavaş yavaş envanter dışına çıkarılıp yerini E-7A Wedgetail uçaklarına bırakmaya başlamasıyla birlikte bu konuda ciddi bir boşluk oluşacağını belirten Boeing yetkilileri, bu ihtiyaca ayak uydurabilmek için Boeing’in önümüzdeki birkaç yıl içinde yılda 6 adet E-7A Wedgetail üretimi gerçekleştirmeyi planladığını belirtti.
Geçtiğimiz aylarda Washington eyaletinin Seattle şehrinde bulunan Boeing tesislerinde gazetecilere açıklamalarda bulunan E-7A Wedgetail Program Yöneticisi Stu Voboril, öngörülen teslimat hedeflerinin tutturulabilmesi için yıllık 6 adetlik üretim hedefini yakalamasının önemini vurgulamıştı.
Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri için halihazırda 3 adet E-7A’nın üretimde olduğunu belirten Stu Voboril, ABD Hava Kuvvetleri için üretilecek ilk iki prototip uçağın 2027 yılında teslim edilmesi için çalışmaların sürdüğünü aktardı. NATO’nun ise 2031 yılına kadar ilk E-7A Wedgetail havadan erken ihbar ve kontrol uçağını envanterine almak istediğini söyledi.
Almanya’daki Geilenkirchen Hava Üssü’nde konuşlu bulunan NATO havadan erken ihbar ve kontrol uçağı filosunda 1 uçağın kazada kaybedilmesi ve 3 uçağın da emekli edilmesiyle birlikte halihazırda 14 adet E-3A uçağı bulunuyor. Uçaklar NATO görevleri kapsamında Konya (Türkiye), Preveze (Yunanistan) ve Trapani (İtalya) ve Ørland’da (Norveç) bulunan ileri operasyon üslerine belirli dönemlerde konuşlanarak görev yapıyor.
Yıllık 6 adetlik üretim hedefini uçağın ana sensörü olan MESA radarının üreticisi Northrop Grumman ile de müzakere ettiklerini ve Northrop Grumman’ın bu hedefi onayladığını söyleyen Stu Voboril, şirketin 2024 yılı içerisinde üretim kapasitesini artırmak için çalışmalara başlayacağını ifade etti.
E-7A Wedgetail uçağının mevcut kullanıcıları arasında Avustralya Hava Kuvvetleri, Güney Kore Hava Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri bulunuyor. Türk Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan 4 adet E-7T Barış Kartalı uçağı Konya 3. Ana Jet Üssü’nde bulunan 131. Filo’da görev yapıyor.
