ABD’den İsrail ordusuna yaptırım kararı!
İsrail’in Walla haber sitesi, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD), Batı Şeria’da Filistinlilere yönelik insan hakları ihlalleri sebebiyle, “Leahy Yasası” kapsamında İsrail ordusu bünyesindeki Netzah Yehuda isimli tabura yaptırım uygulayacağını iddia etti.
Haber içeriğinde söz konusu yaptırım kararıyla, Netzah Yehuda taburu ve üyelerinin herhangi bir ABD askeri yardımı ve eğitimi alamayacağı belirtilirken, kararın ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken tarafından, “gelecek günlerde” açıklanmasının beklendiği aktarıldı.
İsimleri saklı tutulan ABD’li yetkililere dayandırılan habere göre, bu adım gerçekleşirse Amerika Birleşik Devletleri, İsrail ordusuna ilk defa yaptırım uygulamış olacak.
Yaptırım kararının temelinde, 7 Ekim’den önce Batı Şeria’da yaşanan olayların yattığı bildirildi. Netzah-Yehuda birliği askerlerinin, Filistinlilere şiddet uygularken kaydedilmiş görüntüleri bulunuyor.
Misal olarak, Ocak 2022’de, Ramallah yakınlarındaki bir köyde, Netzah-Yehuda askerleri tarafından tutuklanan 80 yaşındaki Ömer Esad, gece yarısı bir kontrol noktasında elleri ve ağzı bağlı halde terkedilmiş ve saatler sonra ölü olarak bulunmuştu. İsrail ordusu tarafından başlatılan soruşturma ise sonuçlanmadan kapatılmıştı.
İsrailli siyasetçiler, ABD’nin yaptırım kararına tepkili
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, X sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, İsrail ordusuna yönelik herhangi bir yaptırımın uygulanmaması gerektiğini belirterek, “Askerlerimiz teröristlerle mücadele ederken, ordumuza yaptırım uygulanması tam anlamıyla absürtlük ve ahlaki çöküşün göstergesidir. Bu karara karşı çıkacağız,” şeklinde konuştu.
Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir, askerlere yönelik yaptırımları kırmızı çizgi olarak nitelendirerek, “Bu ciddi bir gelişmedir. Savunma Bakanı Gallant, ABD’nin baskılarına boyun eğmemeli ve Netzah-Yehuda askerlerine destek vermelidir. Eğer Savunma Bakanlığı destek vermezse, askerleri İsrail Polisine katarak Ulusal Güvenlik Bakanlığı bünyesine dahil ederim,” ifadelerini kullandı.
Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise, “İsrail’in varoluş mücadelesi verirken bu tamamen anlamsızdır. Bu, İsrail’i Filistin devletinin kurulmasını kabul etmeye ve güvenlikten vazgeçmeye zorlamak için önceden tasarlanmış bir plandır,” dedi.
Savaş Kabinesi Bakanlarından ve 7 Ekim öncesinde Netanyahu muhalifi olan Benny Gantz, İsrail devletinin kendi güçlü ve bağımsız yargı sistemine sahip olduğunu vurgulayarak, “Amerikalı dostlarımıza minnettarız, ancak ordumuza karşı alınacak yaptırım kararı tehlikeli bir emsal teşkil eder ve savaş zamanında ortak düşmanlarımıza yanlış bir mesaj gönderir,” şeklinde konuştu.
Leahy Yasası hakkında
Leahy Yasası, resmi adıyla “Leahy Kanunu”, ABD’nin yabancı güvenlik güçlerine sağladığı yardımları düzenleyen önemli bir yasal düzenlemedir. Bu yasa, 1997 yılında Senatör Patrick Leahy tarafından teklif edilmiş ve yürürlüğe girmiştir. Leahy Yasası’nın temel amacı, insan hakları ihlallerine karışmış olan yabancı askeri ve polis birimlerine Amerika Birleşik Devletleri tarafından sağlanan eğitim, ekipman ve diğer yardımların kesilmesini sağlamaktır.
Leahy Yasası iki temel bölümden oluşur:
- Dışişleri Bakanlığı Leahy Kanunu: Bu bölüm, Dışişleri Bakanlığı’nın yürüttüğü dış yardım programları kapsamında, insan hakları ihlallerine karışmış birimlere veya bireylere herhangi bir yardım sağlanmasını yasaklar.
- Savunma Bakanlığı Leahy Kanunu: Bu bölüm, Savunma Bakanlığı’nın yönettiği askeri eğitim ve diğer savunma yardımları için benzer kısıtlamalar getirir.
Leahy Yasası, yabancı güvenlik güçlerinin mensuplarının insan haklarına saygı göstermesini teşvik etmek amacıyla tasarlanmıştır. ABD hükümeti, bu yasayı uygularken, potansiyel ihlallerle ilgili olarak kapsamlı soruşturmalar yapar ve karıştıkları tespit edilen birimlerin veya bireylerin Amerikan yardımından faydalanmalarını engeller. Yasadaki bu düzenlemeler, ABD’nin uluslararası insan hakları normlarını destekleme taahhüdünün bir parçası olarak görülmektedir.
Netzah Yehuda Taburu hakkında
Netzah Yehuda Taburu, ultra-Ortodoks Yahudi topluluğuna hizmet etmek üzere tasarlanmış bir İsrail Savunma Kuvvetleri birimidir. Tamamı erkeklerden oluşan bu tabur, özellikle Filistin karşıtı aşırı sağcı Yahudi yerleşimcileri bünyesinde barındırması ile bilinir ve “Tepe gençliği (Hilltop Youth)” olarak adlandırılan ve fanatik olarak nitelendirilen gençlerin de bu birime katılması dikkat çekmektedir.
Zaman zaman “hahamlardan direkt olarak emir aldıkları” iddia edilen bu tabur, Batı Şeria’da işgal altında tuttuğu bölgelerde Filistinlilere karşı şiddet, hak ihlalleri ve orantısız güç kullanımı ile suçlanmaktadır. İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin raporlarına göre, Netzah Yehuda Taburu, 2023 yılının Ocak ayında yaşanan bir dizi şiddet olayı nedeniyle Batı Şeria’dan işgal altındaki Golan Tepeleri’ne taşınmıştır. Raporda söz konusu bu taşınma, taburun işlediği şiddet olaylarının etkilerini hafifletmeye yönelik bir çaba olarak gösterilmiştir.
Bu tür suçlamalar, taburun faaliyetlerine dair ciddi soruşturmaların yapılmasını gerektirmekte ve İsrail Savunma Kuvvetleri içindeki bu tür birimlerin daha sıkı denetlenmesi yönünde çağrılara neden olmaktadır.
