ABD Kongresi, 2025 mali yılı için savunma bütçesinin nasıl harcanması gerektiğine dair detaylı fon tablolarını Savunma Bakanı Pete Hegseth’e iletti. Belgelerde, ek F-35 savaş uçakları, C-130 nakliye uçakları ve UH-60 helikopterleri gibi programlara yönelik fon artırımı dikkat çekiyor.
Temsilciler Meclisi ve Senato Savunma Tahsisat Alt Komiteleri liderleri Ken Calvert ve Mitch McConnell tarafından hazırlanan 181 sayfalık fon tabloları, geleneksel bütçe süreçlerine benzer detaylar içeriyor. Ancak uzmanlar, fon tablolarının yasal olarak bağlayıcı olmayabileceğini belirtiyor.
İHA’lar, İHA karşıtı sistemler için bütçe değişiklikleri
Fon tablolarına göre, MQ-1C Gray Eagle insansız hava araçları (İHA) için 240 milyon dolar, ABD Ulusal Muhafızları için ek bir UH-60 Black Hawk helikopteri için ise 60 milyon dolar ek bütçe ayrıldı. İnsansız hava araçlarına karşı savunma sistemleri (counter-UAS) alanında ise bütçe 117 milyon dolardan 302 milyon dolara çıkarıldı. Ayrıca, belirli bir Coyote fırlatıcı ve önleyici alımı için ayrılan bütçe kaldırılarak, ordunun daha esnek hareket etmesini sağlayacak genel bir karşı-İHA fırlatıcı ve önleyici bütçe kalemi oluşturuldu.
Araç alımları konusunda bütçe değişiklikleri karmaşık bir tablo sergiliyor. Paladin Entegre Yönetim Programı bütçesi 417 milyon dolardan 568 milyon dolara yükseltilirken, Zırhlı Çok Amaçlı Araç (AMPV) programına ayrılan bütçe 515 milyon dolardan 381 milyon dolara düşürüldü. Fon tablolarında ayrıca bazı İHA projelerinde kesintiye gidildiği görülüyor; “gelecekteki İHA ailesi” için ayrılan fon 5.8 milyon dolar, küçük İHA’lar için ayrılan bütçe ise 26 milyon dolar azaltıldı.
Genel olarak, ABD Ordusu’nun mühimmat bütçesi 6.2 milyar dolardan 6 milyar doların altına düştü. Dolaylı Atış Koruma Yeteneği (Indirect Fire Protection Capability Increment 2) fonu da 658 milyon dolardan 552 milyon dolara düşürüldü. Bu kesintinin gerekçesi olarak, IDDS-A lojistik desteği için “gerekçesiz harcamalar” ve AIM-9X füzelerindeki “aşırı fiyatlandırma” gibi konular gösterildi.
Ordunun uzun menzilli hipersonik silah programı 75 milyon dolar azalırken, Alt Katman Hava ve Füze Savunma Sensörü (Lower Tier Air and Missile Defense Sensor) bütçesi 129 milyon dolar kesilerek 387 milyon dolara indirildi. Hassas Taarruz Füzeleri (Precision Strike Missiles) alımı ve ileri alımı için toplamda 35 milyon dolar kesinti yapıldı. Ayrıca, Javelin tanksavar füzelerine ayrılan bütçe de “birim maliyet artışları” ve program ayarlaması nedeniyle 102 milyon dolar azaltıldı.
Destroyerlere ek fon, fırkateynlere kesinti
Gemi inşa bütçesindeki değişiklikler, daha önce devam eden bütçe kararlarıyla belirlenmişti. Bu nedenle Pentagon’un, Kongre’nin belirlediği harcama planına uyması gerekecek. En büyük artış, üçüncü bir Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze destroyeri için eklenen 1.5 milyar dolar, en büyük kesinti ise Constellation sınıfı fırkateyn için ayrılan 1 milyar dolarlık bütçe oldu. Ayrıca, üç gemiden kıyıya bağlantı aracı (ship-to-shore connector) için 480 milyon dolar eklenirken, orta ölçekli çıkarma gemisi fonu 30 milyon dolara indirildi.
ABD Donanması’nın 2025 mali yılı bütçe talebiyle karşılaştırıldığında, Cumhuriyetçi Kongre üyeleri dört ek F-35C savaş uçağı için 524 milyon dolar ek fon ayırmayı planlıyor. Ancak F-35B ve F-35C programlarına yönelik mühendislik maliyetlerindeki “haksız büyüme” ve fazla destek giderleri nedeniyle 210 milyon dolarlık bir kesinti yapıldı.
Fon tablolarına göre, Deniz Piyadeleri için bir ek CH-53K helikopteri satın almak amacıyla 125 milyon dolar, Donanma Rezervi için iki ek KC-130J uçağı içinse 261 milyon dolar eklendi.
Ancak MQ-25 tanker insansız hava aracı (İHA) programı büyük bir kesinti aldı. Üç uçak için planlanan 501 milyon dolarlık fon, yalnızca 50 milyon dolara düşürüldü. Gerekçe olarak, düşük oranlı üretim için ayrılan fonun ihtiyacın önünde olduğu belirtildi.
Önemli mühimmat bütçelerinde de kesintiye gidildi. Standard Missile programı için ayrılan fon 627 milyon dolardan 525 milyon dolara, AMRAAM programı ise 88 milyon dolar azaltıldı. Ayrıca, Joint Air to Ground Missile (JAGM) programına ayrılan bütçe 77 milyon dolardan 55 milyon dolara düşürüldü.
Ek uçaklar, Ar-Ge bütçesinde kesintiler
Hava Kuvvetleri’nin uçak alım bütçesi, fon tablolarında iki ek F-35A savaş uçağı için ayrılan ek kaynak ile artırıldı. Ancak, mühendislik maliyetlerindeki “haksız büyüme” gerekçesiyle 182 milyon dolarlık bir kesinti yapıldı. Ayrıca, Ulusal Muhafızlar için ek C-130J uçakları alımına 411 milyon dolar, iki HH-60W savaş kurtarma helikopterine ise 200 milyon dolar ayrıldı.
Cumhuriyetçi Kongre üyeleri, ek bir C-40 uçağı alımına yönelik talebi tamamen iptal etmeyi planlıyor. Gerekçe olarak satın alma stratejisinin eksikliği gösterildi. Ayrıca, KC-46 programından bilinmeyen bir program gecikmesi ve diğer “gerekçesiz maliyetler” nedeniyle 75 milyon dolarlık kesinti yapıldı. B-21 Raider bombardıman uçağı programında da “gizli bir düzenleme” gerekçesiyle 78 milyon dolar azaltmaya gidildi.
Diğer kuvvetlerde olduğu gibi, mühimmat alım bütçesinde de azalmalar yaşandı. AMRAAM füzeleri için ayrılan bütçe 58 milyon dolar, Stand-In Attack Weapon için 21 milyon dolar, Small Diameter Bomb II için 6 milyon dolar, Joint Air Surface Standoff Missile (JASSM) ve AIM-9X füzeleri içinse 5’er milyon dolar azaltıldı.
Bütçe tablolarında, birkaç büyük araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) projesinde önemli kesintiler yapıldığı görülüyor. Kongre, Yeni Nesil Hava Hakimiyeti (Next Generation Air Dominance) savaş uçağı programının fonunu 325 milyon dolar, İnsansız İşbirlikçi Muharip Uçak (Collaborative Combat Aircraft) programını ise 70 milyon dolar azaltmayı hedefliyor.
Ayrıca, yeni başkanlık uçağı Air Force One’ın üretimini kapsayan VC-25B programından 143 milyon dolar ve Havadan Operasyon Merkezi (SAOC) uçakları için ayrılan bütçeden 70 milyon dolar kesilmesi planlanıyor. Ancak, bu projeye yönelik ana yüklenici SNC’nin daha önce gecikme olasılığına dair uyarılarda bulunması nedeniyle, programın gerekli finansmanı alabileceği belirtiliyor.
Uzay Kuvvetleri’nde gizli programlara kesinti uygulandı
Uzay Kuvvetleri’nin tedarik bütçesi 300 milyon dolardan fazla azaltıldı. En büyük kesinti, gizli “özel uzay faaliyetleri” için ayrılan 246 milyon dolarlık fonun düşürülmesi oldu. Ulusal güvenlik amaçlı uzay fırlatma projeleri için ayrılan bütçe 78 milyon dolar, FAB-T terminalleri için ayrılan fon ise 24 milyon dolar azaltıldı.
Uzay Kuvvetleri’nin araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) bütçesi genel olarak 18.7 milyar dolardan 18.5 milyar dolara düştü. Ancak, bazı kritik projelerde daha büyük kesintilere gidildi. Yeni Nesil Kalıcı Kızılötesi Gözetleme Sistemi (Next-Generation Overhead Persistent Infrared – OPIR) programına ait çeşitli bütçe kalemlerinden, yer istasyonları ve uydular dahil olmak üzere, toplam 181 milyon dolar kesinti yapıldı.
Cumhuriyetçi Kongre üyeleri ayrıca, Dirençli Füze Uyarı ve Takip – Orta Dünya Yörüngesi (Medium Earth Orbit) programını 170 milyon dolar, Evrimleşmiş Stratejik Uydu İletişimi (Evolved Strategic Satcom) programını 128 milyon dolar ve Korumalı Taktik Hizmet (Protected Tactical Service) programını 92 milyon dolar azalttı.
Buna karşılık, taktik gözetleme, keşif ve takip (TacSRT) için ticari uydu hizmetlerine 40 milyon dolar ek fon ayrılması planlanıyor. Bu konu, Ulusal Coğrafi-İstihbarat Ajansı (NGA) ile devam eden bütçe tartışmalarının odağında yer alıyor.
