AUKUS stratejik ortakları; ABD, İngiltere ve Avustralya savunma sanayine yönelik ticaret kurallarını karşılıklı olarak güncelleyerek birbirilerinden yapacakları silah ihracatları önündeki engelleri kaldırdı.
Örneğin ABD’de uzun bir bürokratik süreç olan Uluslararası Silah Trafiği Düzenlemeleri (ITAR) kapsamında satın almada bulunan yabancı ülkelerin lisans alması gerekmekte. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, ITAR’a geçici ek madde getirilerek aralarındaki silah ticaretinin yüzde 80’i için AUKUS paydaşlarının lisans alması gerekmeyecek. Geçici ek madde 1 Eylül 2024 itibariyle yürürlüğe girecek ve iyileştirmeler yapılabilmesi adına 90 gün kamuoyu yorumuna açık tutulacak.
Bakanlık gelişmeyle ilgili olarak, “Bu ticaret muafiyeti, AUKUS ortaklarının geleceğin zorluklarıyla başa çıkmak için nasıl birlikte çalıştıklarının bir örneğidir. Hint-Pasifik’te ve ötesinde barışı, istikrarı ve güvenliği ilerletmek için daha derin bir iş birliğini mümkün kılacaktır.” ifadelerine yer verdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre muafiyet düzenlemeleri tüm silah ticaretini kapsamayacak. Kongrenin savunma sanayi politikası tasarısında yer alanlar, füze teknolojileri ile kimyasal silahlar veya kara mayınları gibi uluslararası anlaşmalarla sınırlanan ürünlerin kapsam dışında tutulduğu söylendi.
İngiltere ve Avustralya da yasalarına uygun gerekli düzenlemeleri gerçekleştiriyor. Avustralya yaklaşık 5 milyar dolarlık ticaretin önündeki 900 izne muafiyet getirildiğini açıklarken İngiltere de yıllık savunma ihracatının yaklaşık 650 milyon dolarlık bir kısmının gelişmeden etkileneceği belirtildi.
Yine de Avustralya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Richard Marles; kapsam dışında bırakılan ürünlerin tamamen ticaret dışı olmadığını, sadece izin muafiyetinin dışında olduklarını söyledi. “Bunlar ticarete konu olabilir ancak lisans ve izin işlemlerine tabi tutulacaklar” dedi. Marles, “Uzun zamandır bunun gerçekleşmesini umuyorduk, şimdi oldukça hızlı ve dikkat çekici bir şekilde gerçekleşiyor. Bu yeni kurallar paydaşların savunma hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak” diye de ekledi.
İngiltere Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise gelişme, tarihi bir atılım olarak tanımlandı. Yapılan açıklamada “Bilim insanları, mühendisler ve savunma endüstrileri arasında daha hızlı ve verimli bir iş birliğine olanak sağlayacaktır. Üç ülkeye de fayda sağlayacak ve AUKUS’un ekonomik, yenilikçi ve güvenlik üzere olan gerçek potansiyelini sağlamasına yardımcı olacaktır.” sözlerine yer vererek gelişmenin önemi vurgulandı.
Savunma Bakanı John Healey ise gelişmeyi “Gerginlikler artarken ve dünya çapında çatışmalar devam ederken, müttefiklerimizle olan ortaklıklarımız kritik önem taşıyor.” sözleriyle değerlendirdi.
AUKUS paydaşları, geçtiğimiz günlerde gerçek zamanlı yapay zeka çalışmalarına yönelik testler gerçekleştirdiklerini duyurmuştu.
