Dünyadaki siyasi krizler ve savaş gündem olduğu zaman adını sıkça duyduğumuz balistik füzeler; adını mermi ve füzelerin uçuş karakteristiğini ve fiziksel hareketlerini inceleyen bilim dalından almaktadır. Fizikte eğik atış olarak adlandırılan prensip, füzelere entegre edilerek balistik füzeler geliştirilmiştir. Kimyasal, biyolojik, nükleer veya konvensiyonel savaş başlıkları taşıyabilir. Kısa, orta, uzun menzillerde farklı varyantları bulunur. Bu varyantların menzil değerleri yaklaşık olarak şöyledir:
- Kısa menzilli balistik füze: 1000 kilometreden az
- Orta menzilli balistik füze: 1000-3000 kilometre
- Uzun menzilli balistik füze 3000-5000 kilometre
- Kıtalararası balistik füze: 5500 kilometreden fazla
Balistik füzelerin çalışma mantığı
Birkaç kademeli itki sistemleriyle donatılan roket, savaş başlığını alçak yörüngeye kadar çıkarır. Ateşlemesi tamamlanan roket motorları, uçuş esnasında tek tek ayrılır. Azami irtifasına ulaşan savaş başlığı, aktif kontrol yüzeyleriyle belirlenen koordinata doğru yönelerek hedefini imha eder. İtki sistemi olarak bazı füzelerde katı yakıtlı motorlar tercih edilirken bazı füzelerde hibrit çözümler kullanılmaktadır.
Aerodinamik uçuş prensiplerinden faydalanan seyir füzelerinden farklı olarak balistik füzeler, hedefe serbest düşüş ile varır. Taşıma kuvveti üreten herhangi bir kanattan faydalanılmaz, yalnızca roketin stabilitesini sağlayan kanatçıklar ve bu kanatçıkların aktif kontrol yüzeyleri bulunur. Eski balistik füzeler ataletsel seyrüsefer sistemleri ile yönlendirilirken modern balistik füzeler ataletsel sistemlerin yanında yeni nesil sensörler ve GPS ile yönlendirilir. Karadan, havadan, denizaltılardan atış gerçekleştirilebilir.
Balistik füze geliştiren ülkeler
ABD, Rusya, Çin, Kuzey Kore, Hindistan, Fransa ve İsrail şu anda envanterinde kıtalararası balistik füze bulunduran ülkeler olarak biliniyor. ABD envanterinde yaklaşık 400 Minuteman III kıtalararası balistik füze olduğu tahmin ediliyor. Rusya’nın ise, Sovyetler döneminden kalma balistik füzeleriyle birlikte, 300’ün üzerinde füzesinin ve yaklaşık 1100 kadar da nükleer savaş başlığının olduğu belirtiliyor.
Roketsan tarafından geliştirilen BORA, İHA-230 ve Tayfun sistemleri, Türkiye’nin ilk balistik füze sistemleri olma özelliğini taşıyor. BORA karadan karaya taktik balistik füze 280 kilometre menzil değeriyle karşımıza çıkarken, Tayfun füzesinin son testlerine göre 560 kilometre menzili bulunmakta. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tayfun füzesinin 1000 kilometre menzili yakalayacağını belirtmişti. İHA-230 havadan karaya süpersonik balistik füzenin ise 150+ kilometre menzili bulunuyor.
