Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye’nin ara buluculuğu ile Antalya Diplomasi Forumu (ADF) marjında Antalya’daki Regnum Carya Otel’de düzenlenen Rusya-Ukrayna-Türkiye üçlü dışişleri bakanları toplantısını değerlendirdi.
Görüşmede savaşın ortasında kalan sivillerin bir an önce kurtarılması gerektiğinin altını çizdiğini kaydeden Çavuşoğlu, “Tabii bunun için sürdürülebilir bir ateşkese ihtiyaç var. Sürdürülebilir bir ateşkesin tesis edilmesine kadar da insani ateşkesin sahada da işlemesi gerekiyor. Özellikle insani koridorların hiçbir engelle karşılaşmadan açık tutulması gerektiğini bir kez daha vurguladık.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, sahadaki durumun Türk vatandaşlarının tahliyesi sırasında görüldüğünü de kaydetti.
Siyasi seviyede böylesi bir toplantının önemli bir başlangıç olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Bu toplantının özellikle liderler düzeyinde gerçekleşmesi de gündeme geldi. Ukrayna tarafı (Devlet Başkanı Volodimir) Zelenski’nin böyle bir toplantıya hazır olduğunu (Rusya Dışişleri Bakanı Sergey) Lavrov da Sayın (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin’in prensip olarak buna karşı olmadığını bugünkü toplantıda söyledi.”
Çavuşoğlu, görüşmenin devam eden savaş ve çatışmalar nedeniyle kolay bir ortamda geçmediğine işaret ederek, “Elbette bu şartlarda bu toplantı gerçekleşti ama tüm zorluklara rağmen son derece medeni bir toplantının gerçekleştiğini söyleyebilirim. Elbette taraflar kendi pozisyonunu savundu, düşüncelerini medeni bir şekilde savundu.” dedi.
Ukrayna’nın barış anlaşması için Türkiye’nin garantörlüğünü istediğine yönelik soruya Çavuşoğlu, şu yanıtı verdi:
“Rusya’yla Ukrayna arasında tarafsızlık dâhil birçok müzakere ettikleri unsurlar var ve kapsamlı bir barış antlaşmasının imzalanması da masada. Böyle bir durumda Ukrayna’nın bazı ülkelerin garantör olarak burada olmasını istediğini biliyorsunuz. Bunlardan biri de Türkiye’dir. Bugün yaptığımız ikili görüşmede de (Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro) Kuleba bunu bir kere daha teyit etmiştir.”
Ukrayna’da akan kan, yıkım ve gözyaşının bir an önce durması için çaba sarf ettiklerini kaydeden Çavuşoğlu, sorunların diplomasi yoluyla çözülmesi gerektiğini savunduklarını dile getirdi.
Çavuşoğlu, bu tür savaşların “galibinin olmayacağının bilincinde olduklarını” belirterek, savaşın devam etmesi hâlinde kaybedenin en başta masum siviller olduğunu, bölge ülkeleri başta olmak üzere herkesin zarar gördüğünü vurguladı.
Bu anlayışla Rusya’nın saldırısının başlamasından sonra sorunlarının diplomasi yoluyla çözüme kavuşturulması için çabaları yoğunlaştırarak sürdürdüklerini söyleyen Çavuşoğlu, bu süreçte her iki tarafla da yoğun temaslar yaptıklarını hatırlattı.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğini, kendisinin de mevkidaşları ile birçok kez görüşme yaptığını aktardı.
Tarafların bir araya gelmeleri için davette bulunduğunu aktaran Çavuşoğlu, bu toplantının özellikle ADF marjında gerçekleştirilmesinin anlamlı olduğunu da vurguladı.
“Türkiye olarak özellikle insani boyutun önceliğine dikkati çektik”
Türkiye’nin toplantıda bulunmasını her iki tarafın özellikle istediklerini kaydeden Çavuşoğlu, “Bugün bu görüşmede Türkiye’nin ulusal pozisyonunu saklı tutmakla birlikte kolaylaştırıcı rol üstlendik. Türkiye olarak özellikle insani boyutun önceliğine dikkati çektik.” dedi.
Çavuşoğlu, toplantıda özellikle Mariupol’da bir insani koridorun açılması gerekliliğini vurguladıklarını belirterek, tarafların bu konuyu ilgili mercilerle görüşeceklerini söylediklerini ifade etti.
Burada bir eşgüdümün yapılması gerektiğini de kaydeden Çavuşoğlu, Rusya güçlerinin bu bölgelere girdiğini, Ukrayna güçlerinin de bölgede olduğunu, ancak her iki tarafın eşgüdüm gerçekleştirememesi durumunda tahliye edilen sivillerin can tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceğini dile getirdi.
Bu toplantının çatışmaların başlamasından sonra dışişleri bakanları düzeyinde ilk buluşma özelliği taşıdığını hatırlatan Çavuşoğlu, “Öte yandan, elbette bir görüşmede mucizeler beklenmiyor. Belarus’ta da devam eden kararsız bir süreç var. Bu sürecin başlamasını da biz Türkiye olarak teşvik ettik. Bu süreçte özellikle Ukrayna tarafı bu toplantıların Türkiye’de gerçekleştirilmesini istemişti. Fakat Rusya da Belarus’ta olmasını istiyordu.” dedi.
Çavuşoğlu, Ukrayna tarafına durumun aciliyetini de hatırlattıklarını belirterek, “Biz isteriz ama toplantının yeri önemli değil. Önemli olan bu düzeyde de müzakerelerin bir an önce başlamasıydı. Bizim teşvikimizin etkili olduğunu Dmitro Kuleba bana telefonda söyledi. Biz bu süreci desteklemeye devam edeceğiz. Burada amacımız bölgesel barış ve istikrarın yeniden sağlanmasıdır.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, kendisine ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a duydukları güvenle davetini kabul ederek toplantıya katıldıkları için her iki mevkidaşına da teşekkür etti.
“Biz yine Türkiye’de ev sahipliği sunmak isteriz”
Bakan Çavuşoğlu, konuşmasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
Üçlü görüşmenin atmosferinin ve görüşmeyi nasıl değerlendirdiklerinin sorulması üzerine Çavuşoğlu, toplantının herhangi bir gerginliğe yol açmadığını ya da toplantıda ses tonunun yükselmediğini aktardı.
Çavuşoğlu, dışişleri bakanları düzeyinde yapılan bu ilk toplantıda tüm taleplerin karşılanması gibi bir beklentisinin olmadığını belirterek, bazı kararların liderler düzeyinde alınması gerektiğini kaydetti.
Benzer toplantıların devam etmesini istediklerini aktaran Çavuşoğlu, “İki taraf da karar verirse devam ettirmeyi, biz yine Türkiye’de ev sahipliği sunmak isteriz. Başka yerlerde görüşmek isterlerse ondan da memnuniyet duyarız. Ama her iki tarafın da bize yönelik güveninin devam ettiğini görüyoruz.” dedi.
Çavuşoğlu, liderler düzeyindeki toplantılar için teknik düzeydeki müzakerelerde de bazı gelişmelerin olması gerektiğini anlatarak, Belarus’ta yapılacak görüşmeler neticesinde karar vermek üzere üçlü toplantıyı kapattıklarını söyledi.
Geleceğe yönelik üst düzey toplantılar için umut ışığı
Toplantıdan çıkan en önemli sonucun ne olduğunun sorulması üzerine Çavuşoğlu, bundan sonraki süreçte temaslar devam ederse son kararı siyasetçilerin vereceğini belirtti.
Çavuşoğlu, “Gelecekte güven artırıcı adımlarla beraber biz bir neticeye varılacağına inanıyoruz.” ifadesini kullandı.
“Bu toplantının sonuçları olumlu sayılabilir mi? Bu toplantı gelecekte benzer toplantıların önünü açar mı?” sorusu üzerine ise Çavuşoğlu, “Tarafların siyasi olarak bir araya gelmesi ve bundan sonra liderler düzeyindeki bir görüşmeye de karşı olmamaları, hatta Ukrayna’nın net bir şekilde hazır olması, gelecekte bu tür üst düzeydeki toplantıların gerçekleşebileceği yönündeki umudumuzu artırdı.” dedi.
Editör : SavunmaTR Haber Merkezi
