F-35 Lightning II savaş uçağının sırları NATO üyelerine açılıyor!
ABD Hava Kuvvetleri Generali James Hecker, Salı günü Hava ve Uzay Kuvvetleri Derneği’nin (AFA) Mitchell Havacılık ve Uzay Çalışmaları Enstitüsü tarafından düzenlenen etkinliği sırasında NATO üyesi ülkelerin F-35 Lightning II savaş uçakları ile ilgili olan Özel Erişim Programı güvenlik protokollerine daha fazla erişim elde ettiğini söyledi.
General Hecker bu sayede NATO üyesi ülkelerin güvenlik protokollerine erişimlerinin artmasıyla birlikte F-35’in yeteneklerinden daha çok faydalanacağını ve özellikle radarda düşük görünürlüğe sahip olmayan dördüncü nesil savaş uçakları olmak üzere diğer platformlara karşı daha etkin mücadele edebileceğini aktardı.
General Hecker açıklamasında, “Şu anda NATO ortaklarımızın anladığı ve bildikleri belirli F-35 Lightning II Özel Erişim Programları var, dördüncü/beşinci nesil entegrasyonu var, burada artık beşinci nesil uçak yeteneklerini, daha önce bilmedikleri dördüncü nesille ilişkili olarak açıklayabiliyoruz. Bu bizim çok daha uyumlu olmamızı ve birlikte çalışmamızı sağlıyor.” ifadelerini kullandı.
2024 Nisan ayı itibarıyla ittifaktaki 12 ülkenin ülkelerin F-35 Lightning II savaş uçaklarını sipariş ettiğini veya hizmete aldığını söyleyen General Hecker, 2035 yılına kadar Avrupa genelinde konuşlandırılmış yaklaşık 600 F-35 Lightning II savaş uçağı olacağının tahmin edildiğini belirtti.
Hecker, özellikle hangi F-35 ile ilgili SAP’lerden bahsettiğini ayrıntılı olarak açıklamadı. F-35A varyantının ilk uçuşundan yaklaşık 20 yıl sonra sensörleri ve elektronik harp süiti ve bu sistemlerden gelen verileri birleştirme veya paylaşma yeteneği konusunda pek çok şey son derece gizli kalmaya devam ediyor. Gecikmeler yaşamaya devam eden Blok 4 yükseltme paketinin, üç F-35 Lightning II varyantının tamamında sensör, elektronik harp ve iletişim yeteneklerini genişleteceği ifade ediliyor.
Öte yandan Blok 4 yükseltme paketi için gerekli geliştirmeleri içeren Technology Refresh 3 (TR-3) yükseltmesinde yaşanan gecikmeler nedeniyle Blok 4 yükseltme paketinin ne zaman aktif olarak uçaklara uygulanacağı belirsizliğini koruyor.
TR-3 donanımlı F-35 Lightning II savaş uçaklarının teslimatı gecikiyor
Lockheed Martin ve ABD Savunma Bakanlığı tarafından Nisan 2023’e kadar hazır hale getirilmesi planlanan TR-3 yükseltmelerini büyük ölçüde devam eden yazılım ve entegrasyon sorunları nedeniyle gecikti.
Kaliforniya’daki Edwards Hava Kuvvetleri Üssü ve Maryland’deki Patuxent River Donanma Hava İstasyonu’nda TR-3 uçuş testlerinin gerçekleştirilmeye devam edildiği aktarıldı.
TR-3 yükseltmeleri, F-35’e kokpitine yönelik daha iyi ekranlar, daha yüksek bellek ve işlem gücüne sahip görev bilgisayarı ve yazılım iyileştirmelerini içeriyor. F-35’in silah kapasitesini, hedef tanıma ve elektronik harp kabiliyetini geliştirmesi planlanan Blok 4 adı verilen daha kapsamlı bir yükseltme için de TR-3 yükseltmelerine ihtiyaç duyuluyor.
ABD Savunma Bakanlığı geçtiğimiz aylarda F-35 savaş uçakları için planlanan Technology Refresh 3 (TR-3) yükseltmesi için donanım eksiklikleri ve devam eden yazılım zorlukları nedeniyle Pentagon, eski F-35’ler için planlanan güçlendirmeleri belirsiz bir tarihe ertelemişti.
ABD Hava kuvvetleri F-35 Program Direktörü Korgeneral Mike Schmidt Nisan ayında ABD Kongresi’nde yaptığı açıklamada, Lockheed Martin ve Savunma Bakanlığının TR-3 yükseltmesi ile donatılmış F-35 savaş uçaklarının teslimatı konusundaki çıkmaza en erken Temmuz ayına kadar son vermeyi planladığını söylemişti.
Söz konusu durumun, bazı ülkelerde olası bir kapasite açığının yanı sıra, pilot ve bakım mühendislerinin eğitim programlarında önemli gecikmelere yol açtığı ve bu aksaklıkların, alıcı ülkelerin hava savunma yeteneklerini güçlendirme planlarını olumsuz etkilediği öğrenildi.
Konuya ilişkin açıklamada bulunan Lockheed Martin, TR-3 konfigürasyonuna sahip ilk uçağın teslimatına yönelik ilerleme kaydettiklerini ifade etti ancak Avrupalı alıcıların bir sonraki uçaklarını ne zaman teslim alacaklarına dair kesin bir tarih vermekten kaçındı. Şirket, “Müşteri teslimatlarının, kalan TR-3 test programının ilerleyişine göre şekillendirileceğini” belirtti, bu da alıcıların teslimat takvimlerindeki belirsizliğin süreceğini gösteriyor.
Danimarka’nın diğer F-35 kullanıcılarından uçak ödünç almak ya da satın almak da dahil olmak üzere, kayan teslimat programıyla nasıl başa çıkacağını araştırdığı aktarılan bilgiler arasında yerini aldı.
F-35 Lightning II teslimatlarındaki gecikmeler, Danimarka yanı sıra Belçika’nın da uzun vadeli hava kuvvetleri modernizasyon planlarını olumsuz etkileyebilir. Danimarka, 40 yıllık F-16 filosunu değiştirmek için sipariş ettiği 27 adet F-35 uçağından şu ana kadar yalnızca dört tanesini teslim almış durumda.
Öte yandan, Belçika’nın 34 adet F-35 hayalet savaş uçağı siparişinin ilk teslimatının ise başlangıçta belirlenen tarihe kıyasla bir yıl gecikmeli şekilde 2024 yılında yapılması bekleniyor. Bu durum Belçika Hava Kuvvetlerinin modernizasyon planlarını etkileyen önemli bir gecikmeye işaret ediyor.
