İsrail Yüksek Mahkemesi’nden Netanyahu’ya darbe üstüne darbe!
Israrla kabul ettirmek istediği yargı reformu, Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilen İsrail Başbakanı Netanyahu’nun aleyhine bir karar daha alındı.
İsrail’de Yüksek Mahkeme, Başbakan Netanyahu hükümeti tarafından Mart 2023’te meclisten geçirilen ve başbakanın Yüksek Mahkeme tarafından görevden alınabileceği durumları kısıtlayan tartışmalı yasaya ilişkin itirazları değerlendirerek, yasayı erteleme kararı aldı.
Geçtiğimiz günlerde İsrail’de büyük sokak olaylarına neden olan Netanyahu’nun yargı reformu “Akla Yatkınlık Yasası”nın kaldırılması, 1 Ocak Pazartesi günü İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından iptal edilmişti.
“Akla Yatkınlık Yasası” şeklinde ifade edilen hukuki terim, hükümetin aldığı bir kararın makul görülmediği durumlarda Yüksek Mahkeme’ye bu kararı bozma yetkisi vermektedir. “Akla uygun olmayan” şeklinde nitelenen kararlar ise, “kamu yararını yeterince dikkate almadan orantısız bir şekilde siyasi çıkarlara odaklanan kararlar” olarak tanımlanıyor.
24 Temmuz’da meclis tarafından onaylanmış olan bu düzenleme, hükümetin aldığı kararların “akıl yürütme standartlarına” uygun olup olmadığını değerlendiren Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandırmayı ön görüyordu.
Yeni yasa, ağır siyasi ve toplumsal eleştirilere rağmen, mecliste çoğunluğa sahip olan koalisyon hükümeti tarafından meclisten geçirilse de söz konusu iptal kararıyla mahkeme, temmuz ayında kabul edilen ve yargıçların hükümet kararlarını iptal etmelerini engelleyen reformu ortadan kaldırmıştı.
Netanyahu ve hükümetine bir diğer darbe ise 4 Ocak Perşembe günü geldi. Başbakanın Yüksek Mahkeme tarafından görevden alınabileceği durumları kısıtlayan bir diğer tartışmalı yasa da Yüksek Mahkeme tarafından ertelendi.
Yüksek Mahkeme heyeti 5’e karşı 6 oyla, tartışmalı yasanın genel seçimlerin ardından başlayacak olan yeni meclis döneminde yürürlüğe girmesi kararını verdi.
Yüksek Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, söz konusu yasanın açıkça “kişisel bir çıkar” için olduğu belirtilerek, meclisin Temel Yasalar üzerindeki yetkisinin uygunsuz bir şekilde kullanıldığı ifade edildi.
Yüksek Mahkeme Başkan Vekili Uzi Vogelman yaptığı açıklamada, demokratik ülkelerde yasaların toplumun genel çıkarlarını göz önünde bulundurarak hazırlanması gerektiğini vurgulayarak bu yasanın belirli bir kişiye, yani mevcut başbakana, fayda sağlamak amacıyla yapıldığını belirtti.
Bu karara ilişkin, “Yüksek Mahkeme’nin son üç gün içinde Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin güç kazanma girişimlerine ikinci kez engel koyması” yorumları yapıldı.
Yüksek Mahkeme’nin kararı, İsrail’de Netanyahu’ya muhalif olan gruplar ve siyasi partiler tarafından olumlu karşılanırken istenen yasa reformu “Suç işlemekle suçlanan bir başbakanın kişisel ihtiyaçlarına göre kabaca tasarlanmıştı” şeklinde tanımlandı.
Netanyahu ve hükümet destekçileri ise kararı “Mahkemenin kararının, özellikle de İsrail bir savaşın içerisindeyken, bu yönde olması üzücü ve halkın birlik isteğine ters bir durum.” olarak değerlendirildi.
Netanyahu’nun yakın dostu ve düzenlemenin mimarı olan Adalet Bakanı Yariv Levin, Yüksek Mahkeme’nin kararını eleştirerek, bu kararın “cephedeki askerlerin başarısı için gerekli olan birlik ruhunun tam tersini yansıttığını” belirtti.
Levin, hükümetin cesaretinin bu kararla kırılmayacağını ifade ederken, hükümetin kısa vadede planını yeniden canlandırmak için bir girişimde bulunup bulunmayacağına dair sorulara ise cevap vermedi.
