Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, D-8 Zirvesi çerçevesinde gerçekleştirdiği Mısır ziyaretinin dönüş yolunda uçakta gazetecilere konuşmuş ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yakında Suriye’ye bir ziyaret düzenleyeceğini ifade etmişti.
Beklenen ziyaret bugün gerçekleşti ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şara bir araya geldi.
Görüşmeye, Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı Burhan Köroğlu ve Suriye geçici hükümetinin yeni Dışişleri Bakanı olarak atanan ve Türkiye’de eğitim almış olmasıyla dikkatleri üstüne çeken Esaad Hasan Şeyban da katıldı.
Hakan Fidan’dan “Suriye’nin geleceği sizin ellerinizde” mesajı
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Ahmed eş-Şara’nın Şam’da gerçekleştirdiği görüşmeden önemli açıklamalarda bulunuldu. Fidan, konuşmasına eş-Şara’nın misafirperverliğine teşekkür ederek başladı ve görüşmeden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Açıklamalarına, “61 yıllık Baas rejimi tarafından hayatını kaybeden Suriyelileri saygıyla anıyorum. Son 14 yıllık özgürlük mücadelesinde şehit olan tüm kardeşlerimizi hürmetle yâd ediyorum. Hepsine Allah’tan rahmet diliyorum” ifadeleriyle başlayan Fidan, Türk halkının ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını iletti.
Türkiye’nin Suriye halkıyla geçmişte olduğu gibi bugün de dayanışma içinde olduğunu vurgulayan Fidan, “14 sene boyunca sevinciniz sevincimiz, hüznünüz hüznümüz oldu. Kardeşlik ve komşuluk hukuku bunu gerektiriyordu. Bugün Türkiye olarak tarihin doğru tarafında yer almış olmanın haklı gururunu yaşıyoruz” dedi.
Bakan Hakan Fidan, Suriye’nin en zorlu dönemlerini geride bıraktığını belirterek, gelecekte tüm etnik, dini ve mezhep gruplarının daha mutlu bir yaşam süreceği bir Suriye hayaline olan inancını dile getirdi. “Bundan sonraki süreçte Suriye’nin geleceğini belirleyecek olan sizlersiniz. Suriye’nin güvenli, özgür ve müreffeh bir ülkeye dönüşmesi sizlerin sayesinde mümkün olacak” şeklinde konuşan Fidan, geçiş sürecinin düzenli bir şekilde tamamlanmasının önemine işaret etti.
Fidan, Türk halkı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suriye halkının yanında olduğunu vurgulayarak, “Bugün Şam’dayım, çünkü en dar günlerinizde olduğu gibi bugün de sizleri yalnız bırakmayacağız. Türk halkı, Türk devleti ve Cumhurbaşkanımız Sayın Erdoğan sizlerin her zaman yanında olacaktır” dedi.
“Zafer Suriye halkınındır”
Fidan, Suriye halkının fedakârlıklarının tarihi bir fırsat yarattığını belirterek, “Değerli kardeşlerim, bu zafer sizindir ve başka hiç kimsenin değildir. Sizlerin fedakârlıkları sayesinde Suriye tarihi bir fırsat yakaladı. Bugün Suriye’nin yeniden istikrara kavuşması, Suriye topraklarında terör tehdidinin bertaraf edilmesi, ekonominin güçlendirilmesi ve Suriye halkının ülkelerine geri dönüşü mümkündür” ifadelerini kullandı.
Görüşmede geçiş sürecinin düzenli bir şekilde tamamlanmasının önemine değinen Fidan, “Suriye’de istikrarın tesisinin en öncelikli konu olduğunun altını çizdik. Bunun için öncelikle ülkede güvenliğin tesisi gerekmektedir. Hukukun üstünlüğünün sağlanması ve azınlıkların korunması da icap etmektedir. Suriyelilerin öncülüğü ve sahipliğinde hiçbir dini veya etnik grubun dışlanmadığı kapsayıcı bir yönetim tesis edilmesi gerekmektedir. Herkesin barış içinde yaşadığı ve adaletin hâkim olduğu bir ülke kurmak yeni Suriye’nin en büyük başarısı ve geleceğinin teminatı olacaktır” şeklinde konuştu.
“Uluslararası toplum harekete geçmeli”
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’nin yeniden inşası ve istikrarının sağlanması için uluslararası toplumun desteğinin kritik önemde olduğunu vurguladı. Fidan, açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
“Bu amaçları hayata geçirmek için Suriye’de devletin tüm fonksiyonlarıyla ayağa kaldırılması gerekiyor. Türkiye olarak devlet kurumlarının yeniden yapılandırılması ve kapasite inşaatı alanındaki tecrübelerimizi aktarmaya hazırız. Ayrıca, TİKA, Kızılay ve AFAD gibi kurumlarımızla ve özel şirketlerimizle somut çalışmalara destek vermek istiyoruz. Bu konuda Sayın Cumhurbaşkanımız tüm devlet kurumlarına gereken talimatları vermişlerdir.
Suriye’deki yeni yönetimin verdiği sözleri hayata geçirebilmesi için fırsata ve imkana ihtiyacı var. Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması, Suriye’nin normalleşmesi ve ülkede güvenliğin sağlanması bakımından son derece önemlidir. Suriye’nin yeniden inşası için gerekli hazırlıklara bir an önce başlanması gerekmektedir. Suriyeli kardeşlerimizin ülkelerine gönüllü ve güvenli dönüşünü mümkün kılacak ortamın yaratılması ancak bu şekilde sağlanabilir.
Bu bakımdan uluslararası toplum, yeni yönetime güçlü bir destek sağlamalıdır. Başta Arap ülkeleri olmak üzere tüm uluslararası toplum Suriye’deki yeni yönetimle angaje olmalıdır. Artık bekle ve gör dönemi değildir. Bir an önce harekete geçmeliyiz.”
Hakan Fidan, uluslararası desteğin sadece Suriye’nin yeniden inşası için değil, aynı zamanda bölgesel istikrar için de büyük bir önem taşıdığını belirterek çağrısını yineledi.
“PKK-YPG Kendini Fes Etmelidir”
Hakan Fidan, Suriye’nin toprak bütünlüğü konusunda Türkiye’nin kararlılığını vurgulayarak, “Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliği konusunda hiçbir tereddüt yoktur. Asla da olamaz. Bugünkü görüşmemizle bu husustaki ortak irademizi teyit ettik,” dedi.
PKK-YPG’ye karşı net bir duruş sergileyen Bakan Fidan, “PKK-YPG Suriye’de kesinlikle yer bulamaz. Bu terör örgütü Suriye halkının topraklarını işgal etmekte ve doğal kaynaklarını çalmaktadır. Bugünkü toplantımızda Suriye halkının PKK-YPG ile mücadele konusundaki kararlılığını bir kez daha gördüm. PKK-YPG bir an önce kendisini feshetmelidir,” ifadelerini kullandı.
DEAŞ ile mücadelede de kararlılık mesajı veren Hakan Fidan, “Suriye halkının DEAŞ ile mücadelesine de en güçlü şekilde destek vermeye hazırız. Geçmişte olduğu gibi bugün de DEAŞ’ın Suriye’deki durumdan istifade etmesine asla izin vermeyeceğiz. Baas karanlığından kurtulan Suriye, PKK-YPG ve DEAŞ’ı da topraklarından inşallah temizleyecektir,” şeklinde konuştu.
“İsrail’in gaspına müsamaha gösterilemez”
Fidan, İsrail’in Suriye toprakları üzerindeki ihlallerine ilişkin de net bir duruş sergileyerek, “Değerli basın mensupları, İsrail’in mevcut ortamdan faydalanarak Suriye’nin topraklarını gasp etmesine de kesinlikle müsamaha gösterilemez. İsrail, Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeli, bölgesel güvenliği daha fazla riske atmamalıdır. Uluslararası toplum, İsrail’in hukuksuz eylemlerine karşı somut bir tepki ortaya koymalıdır.” dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, konuşmasının sonunda Suriyelilere hitap ederek, onurlu mücadeleleri ve fedakârlıkları için takdirlerini ifade etti ve şu sözlere yer verdi:
“Kıymetli Suriyeli kardeşlerim, sizler onurlu ve haklı bir mücadele verdiniz. 14 sene boyunca her bir gün sizin yaptığınız fedakârlıklara bizzat şahit oldum. Katlanmak zorunda kaldığınız acıları gördüm. Muhalif güçlerin Halep’i terk etmek zorunda kaldığı günü unutamam. Bazı ülkelerin sizi yalnız bırakıp gittiği günleri de unutamam.
Ancak bugün umut dolu yeni bir gündür. Yaşadıklarınız, yeni Suriye’yi kurarken size güç vermelidir. Hayatını kaybeden kardeşlerimiz için, gelecek kuşaklar için ve barış içinde yaşayan bir Suriye için beraberce çaba göstereceğiz. Sayın Ahmed eş-Şara’ya bir kez daha teşekkür ediyorum. Suriye’nin yeni idaresine bu vesileyle de başarılar diliyorum.”
Hakan Fidan’ın açıklamaları, Suriye ile yeni bir dönemin başlangıcına işaret ederken, uluslararası kamuoyuna da önemli bir mesaj olarak değerlendirildi.
Ahmed eş-Şara: “Türkiye’nin desteği bizim için çok değerli”
Suriye’nin yeni yönetiminin lideri Ahmed eş-Şara da gerçekleştirilen görüşmede önemli mesajlar verdi. Ahmed Şara yaptığı kısa açıklamada, “Bakan Fidan ile kapsamlı bir görüşme yaptık. Türkiye her zaman Suriye’nin yanında yer aldı, bunu unutmayacağız.” dedi.
Açıklamalarında ekonomik ve politik iş birliğinin önemine vurgu yapan eş-Şara, şu ifadeleri kullandı: “Önümüzdeki süre içerisinde ekonomik ve politik bağlamda iş birliklerini önemsiyoruz. Altyapımız sıkıntılı olduğu için Türkiye’nin desteğini önemsediğimizi söyledik.”
Ek olarak bölgede silahlı grupların varlığının kabul edilemeyeceğini belirten Eş-Şara, “Gerek bizim kontrolümüzdeki gerek PKK/YPG’nin kontrolündeki bölgelerde hiçbir grubun elinde silah bulunmasını kabul etmemiz mümkün değil.” dedi.
Ahmed eş-Şara’nın açıklamaları ise Suriye’de istikrarın sağlanması ve Türkiye ile iş birliğinin güçlendirilmesi konularında kararlılığı ortaya koydu.
Görüşmede dikkat çeken ilkler
Daha önceki protokol düzenlemelerinde yalnızca Suriye bayrağı yer alırken, bu zirvede Türk bayrağı da protokolde yerini aldı.
Ayrıca Avrupalı heyetleri genellikle kravatsız karşılamasıyla bilinen Ahmed eş-Şara’nın, Hakan Fidan ile yaptığı görüşmede kravat takması dikkatlerden kaçmadı. Bu durum, eş-Şara’nın artık bir saha askeri olmaktan ziyade liderlik vasfını öne çıkardığı ve “yetkili bir devlet adamı” kimliğine geçiş yaptığı şeklinde yorumlandı.
