ABD Adalet Bakanlığı, bir ABD-İran vatandaşını, bazıları McDonnell Douglas F-4 Phantom II için olmak üzere “dört tür havacılık bileşenini” İran’a yasadışı yollardan ihraç etmeye teşebbüs etmekle suçladı.
Adalet Bakanlığı’na göre, Kaliforniya merkezli Pro Aero Capital şirketiyle bağlantılı Jeffrey Nader adlı şahıs, 2023’ün başlarından bu yana bu dört tür uçak bileşenlerinden yaklaşık üç düzine kaçırmaya çalışıyordu.
Örneğin 1998 yılının Mart ayında, İran doğumlu Parviz Lavi adlı şahıs, Long Island’daki evinde F-14’ün TF-30 motoru için yedek parça satın almak ve bunları Hollanda üzerinden İran’a göndermek suçundan tutukladı. Yaklaşık 2 yıl sonra Multicore Ltd adlı şirketin F-14 uçağı parçalarına ilişkin fiyat talepleri doğrultusunda yapılan araştırmada Kanada vatandaşı Saeed Homayouni tutuklandı. Derinleştirilen araştırmada, Multicore Ltd şirketinin, 1995’ten bu yana 2.26 milyon ABD doları büyüklüğünde ödeme yaptığı ortaya çıktı. Şirkete yönelik tedarik faaliyetinde bulunan 18 şirkete de soruşturma başlatıldı.
Son olayda yer alan iddiaya göre ise Jeffrey Nader, kendisini ve Pro Aero Capital’i sahte bir şekilde parçaların son kullanıcısı olarak tanıtmış ve parçaları satın aldıktan sonra BAE (Birleşik Arap Emirlikleri) üzerinden aktarma yaparak İran’daki iş ortaklarına göndermeye çalıştı. Adalet Bakanlığı yaptığı açıklamada: “iddianamede bahsi geçen ürünler Ticaret Bakanlığı’ndan bir Özel Ajan tarafından alıkonuldu ve hiçbiri ABD’den dışarı çıkmadı” dedi. Adalet Bakanlığı Ulusal Güvenlik Bölümü’nden Başsavcı Yardımcısı Matthew G. Olsen: “Bu eylem, Adalet Bakanlığı’nın askeri nitelikli teçhizatı İran rejiminin elinden uzak tutma konusundaki kararlılığını gösteriyor. ABD yaptırımlarını ihlal ederek düşman ve baskıcı hükümetlere hassas teknoloji tedarik eden suç şebekelerini agresif bir şekilde soruşturacak, çökertecek ve sorumlu tutacağız’’ dedi.
İran İslam Cumhuriyeti öncesinde, Şah rejimi tarafından alınan Batı menşeili uçaklar, kullanım ömürlerini doldurdu. Özellikle 2000’li yıllar itibariyle, parça tedariki konusunda yaşanan ambargo kendini ciddi şekilde hissettiriyor. Öyle ki, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi Bell 212 tipi bir helikopter ile kaza geçirerek ölünce, yetkili makamlar parça tedarikine dikkat çekerek Batı ülkelerini suçlamıştı.
İran envanterinde Şah rejimi döneminde alınan her çeşit silah, envanterde önemli bir yer kaplıyor. Şah’ın devrildiği 1979 yılından bu güne ABD’nin ambargosu sürüyor. ABD merkezli haber kuruluşlarına göre Tahran yönetimi, ABD merkezli küçük ve aracı havacılık hizmetleri sunan bir dizi şirket eşliğinde, çeşitli ticaret yolları kullanarak kritik havacılık yedek parçalarını tedarik etmeye çalışıyor.
Kamuya açık bilgilere göre Şah rejiminden bugüne 32 adet F-4D, 177 adet F-4E ve 16 adet RF-4E bulunuyor. Ayrıca İran envanterinde F-14 Tomcat uçakları da bulunuyor. Bu uçaklar, İran İslam Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri bunları İran-Irak Savaşı sırasında kullandı. Savaşta 4 İran pilotu bu uçaklarla ‘’as’’ pilot olma unvanına erişti.
