Rusya’nın en üst sınıf olarak nitelendirdiği T-14 Armata tankının cephede konuşlanmaması sebebiyle, Ukrayna cephesinin en modern tankı unvanına T-90M tankı sahip oldu.
Özellikle Vladimir Putin de T-90M tankının en gelişmiş tank olduğunu dile getiriyordu. Ancak tank, Ukrayna ile savaşın 3. yılına doğru giderken beklentileri henüz gerçekleştirebilmiş görünmüyor. Savaşın başından bu yana tank kayıplarının ise 8 bini geçtiği söyleniyor.
Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Baş Müdürlüğü (HUR MOU) tarafından Mart ayında yayınlanan rapora göre, T-14 tankı cephede beklenen başarıyı göstermekten uzak olduğu için Rusya T-90M tanklarını cepheye sevk etme ihtiyacı duydu. Aynı tarihlerde Rusya devlet savunma sanayi şirketi Rosteh, ordunun yeni bir parti T-90M serisi tankları teslim aldığını duyurdu.
Rusların T-14 ‘’Armata’’ bilmecesi sürerken, T-90’lar cepheye sevk ediliyor
Ancak yaşanan tank kayıpları sebebiyle Rusya’nın T-90M tankının üretiminin görünenden daha az olduğuna dair düşünceleri ortaya çıkardı.
İngiltere merkezli Wavel Room adlı savunma ve güvenlik düşünce kuruluşu, Nisan 2020’de ilk teslimatların gerçekleştiğini ve tanklardan on tanesinin 2. Muhafız Motorlu Tüfek Tümeni’ne teslim edildiğini bildirdi. İkinci parti Kasım 2020’de gerçekleşti ve muhtemelen on tanesi Kazan Tank Okulu’na ve diğer on tanesi de 2. Muhafız Motorlu Tüfek Tümeni’ne gitti. Üçüncü sekiz parti Mart 2021’de 27. Muhafız Motorlu Tüfek Tugayı’na teslim edildi ve bu tugay 18’lik dördüncü partiyi Ağustos 2021’de aldı.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’ne (IISS) göre Rusya, Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı savaşa giriştiğinde aktif hizmette 67 adet T-90M vardı.
Günümüze kadar gelen süreçte Rusya, tank üretimini artırmak zorunda kaldı ve yine IISS’e göre 2025 yılı itibariyle aylık 90 adet tank üretimini geride bırakacak. Rus ordusu, geçtiğimiz yıl farklı model ve varyantlardan aylık 100 ila 200 civarı ana muharebe tankını teslim aldı.
Rusya’nın bu süreçte üretim hatlarını ve dökümhaneleri yenilediği ve sıfırdan inşa edeceği göz önünde bulunduruluyor. Ancak mevcut hatların yıpranma oranlarının da göz önünde bulundurulması gerekiyor. Bu yüzden Rusya için tank üretiminde artışlar devam etse de yeni tank üretmek daha zorlu hale gelebilir.
Bunun karşısında Ukrayna’nın ise ne olursa olsun T-90M olmak üzere Rusya’nın cepheye sürdüğü tankların imha oranını artırması gerekiyor. Rusya’nın 2024 yaz saldırısı ve ilerleyişi yavaş olsa da devam ediyor. Tank sayısı azalsa da tedarik süreci devam ettikçe de ilerlemekte kararlı olduğu görülüyor. Bu da Ukrayna savaşını yıpratıcı bir hale sokuyor. Haliyle zaman Ukrayna aleyhine işlemeye devam ediyor.
Bu yüzden T-90M tankının başarılı mı yoksa fiyasko mu olduğu sorusu sorulmaya devam edilecek gibi duruyor.
T-90M Tankı ve özellikleri
T-90 tank ailesi, Sovyetler Birliği’nin T-72 ve T-80 tanklarına dayanarak geliştirildi. İlk olarak 1990’ların başında hizmete girdi. T-90M (Proryv-3 olarak da bilinir) tankı, T-90 ailesinin en gelişmiş versiyonlarından biridir ve önceki T-90 modellerine göre birçok önemli iyileştirmeyi beraberinde getirmiştir.
- Ana Zırh: Kompozit ve Relikt reaktif zırh sistemi, tankı kinetik enerji mermilerine ve anti-tank güdümlü füzelere karşı korur. Böylece 1250mm’ye kadar Sabot ve 1500mm’ye kadar varan Heat mermi direnci sağlandığı belirtiliyor.
- Aktif Koruma Sistemi: Afganit aktif koruma sistemi, gelen mermileri ve füzeleri tespit edip imha ederek tankın savunma yeteneğini artırır. Bazı tanklarda ARENA adlı aktif koruma sistemi de bulunabilir. Tanksavar füzeler için Shtora-1 adlı elektro-optik aktif koruma sistemi de vardır.
- Pasif Koruma Sistemi: Plastik ve radyasyon astarına sahip, nera odaklı, 4440 serisindeki çeliklerden oluşur ve yüzde 68 zırh eğimine sahiptir.
- Ana Silah: 125 mm 2A46M-5 yivsiz top. Rus kaynaklar, yeni APFSDS-T sabot mühimmatı ile tankın 2 kilometre ötedeki bir hedefi 1000 milimetre kadar delebildiğini iddia ediyor.
- Yardımcı Silahlar:7 mm Kord uzaktan kumandalı ağır makineli tüfek ve 7.62 mm PKMT koaksiyel makineli tüfek.
- Motor: V-92S2F dizel motor, 1130 beygir gücü üretir, bu da tankın saatte 60-70 km hıza ulaşmasını sağlar.
- Süspansiyon: T-90M tanklarının süspansiyon sistemi, genel olarak Rus tanklarının kullandığı klasik torsiyon çubuğu süspansiyon sistemine dayanır.
- Komuta ve Kontrol: Tank, dijital komuta ve kontrol sistemleri ile donatılmıştır. GLONASS küresel uydu konumlandırma sistemini kullanarak, hassas konum tespiti ve navigasyon sağlar.
- Ateş Kontrol Sistemi: T-90M tankı, Rusların geliştirdiği Kalina ateş kontrol sistemine sahiptir. Bu sistem, hedef tespiti, izleme, balistik hesaplama ve atış kontrolü gibi fonksiyonları entegre eder. Kalina, termal görüntüleme, lazer mesafe bulucu ve balistik bilgisayar gibi gelişmiş teknolojileri içerir.
- Görüş sistemi: Sosna-U adlı ileri seviye termal görüntüleme sistemi vardır. Komutan için T01-K04 panaromik görüş sistemi, nişancı için 1G46 nişancı ana görüş sistemi ve mürettebatın tamamı için gece görüş periskopları bulunur.
- Mürettebat: 3 kişi (komutan, nişancı, sürücü)
- Yükleme sistemi: Tank, daha hızlı ateş etme kapasitesi sağlayan otomatik yükleyici ile donatılmıştır. Atlıkarıncasında 22 adedi atışa hazır olmak üzere, toplamda 44 adet mermi bulunur. Yükleme süresinin 5 ila 8 saniye arasında olduğu belirtiliyor.
- Ağırlık: 46 ton
- Menzil: 550 km
- Azami hız: 60 km/saat
