Şili’de yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde aday Franco Parisi, dikkat çeken bir güvenlik vizyonuyla gündeme geldi. Defensa kaynaklı habere göre Parisi, “Sınır Savunması ve Akıllı Sınırlar” başlıklı programının 7.1 maddesinde yer alan “GOFRA – Gelişmiş Reaksiyon Sınır Operasyonel Yönetimi Planı” ile ülkenin sınır güvenliğini baştan aşağı yeniden yapılandırmayı hedefliyor.
Plan, Şili’nin organize suç, insan kaçakçılığı ve yasa dışı göçle mücadelesinde insansız hava araçları, yapay zekâ destekli izleme sistemleri ve uluslararası savunma iş birliklerini temel alıyor. Parisi, “Kör sınırlar olmayacak. Her kilometreyi bir radara dönüştüreceğiz,” ifadeleriyle projenin amacını özetledi.
GOFRA, gözetleme ve muharebe kabiliyetine sahip İHA’ların, Interpol işbirliğiyle geliştirilecek bir izleme ağına entegre edilmesini öngörüyor. Bu sistem, göç akışlarının öngörülmesi ve sınır ötesi suç örgütlerinin erken tespiti gibi görevleri üstlenecek.
Parisi’nin önerisinin dikkat çekici bir boyutu da tedarik kaynakları. ABD merkezli General Atomics, İsrail’in IAI firması ve Türkiye’den TUSAŞ ile Baykar, üç aşamalı 100 milyon dolarlık bir İHA satın alma planında potansiyel tedarikçiler arasında yer alıyor. Plan kapsamında:
-
Faz I: 50 gözetleme drone’u için 25 milyon dolar yatırım,
-
Faz II: 30 hafif taarruz drone’u için 45 milyon dolar yatırım,
-
Faz III: 10 yüksek otonomili özel operasyon drone’u için 30 milyon dolarlık harcama planlanıyor.
Yatırım, teknoloji transferi ve yerli üretim hedefleri doğrultusunda Şili’nin Ordu Fabrikası ve Atölyeleri (FAMAE) üzerinden yürütülecek. Ayrıca Parisi, Şili öncülüğünde Kolombiya, Peru ve Brezilya gibi ülkeleri içerecek bir “Güney Amerika Drone Teknolojisi Konsorsiyumu” kurulmasını öneriyor. Bu oluşumun amacı ortak üretim, maliyet paylaşımı ve savunma sanayisinde bölgesel kapasite oluşturmak.
Parisi, planın sürdürülebilirliğini sağlamak için Şili Ordusu’nun yapısal olarak yeniden düzenlenmesini öneriyor. Bu kapsamda “İnsansız Hava Aracı Sistem Operatörlüğü” uzmanlığı tanımlanacak ve NATO standartlarında iki kademeli eğitim sunacak bir “Drone Eğitim ve Operasyon Merkezi (CECOD)” kurulacak. Merkez, ileri simülasyon sistemleri, bakım atölyeleri ve yapay zekâ laboratuvarlarıyla donatılacak. İlk etapta 120 astsubaydan oluşan bir personel kadrosu hedefleniyor.
Plan, Şili’nin 2024 yılı savunma bütçesinin yaklaşık %18’ine denk gelen büyük bir kaynak gerektiriyor. Ancak uzun vadeli getirileriyle dikkat çekiyor. Parisi’ye göre her bir drone operatörü, 12 askerin devriye görevini ikame ederek yılda 8 milyon dolar tasarruf sağlayacak. Ayrıca yasa dışı faaliyetlerde beklenen azalma sayesinde, sekiz yıl içinde yatırımın kendini amorti etmesi öngörülüyor. Planın dördüncü yılından itibaren ise bölgesel eğitim hizmetleri ihracatından yıllık 3 milyon dolar gelir hedefleniyor.
2024 yılında yetkisiz geçiş noktalarından kaydedilen 29.000’i aşkın düzensiz giriş, Şili’nin sınır güvenliği konusundaki artan ihtiyaçlarını ortaya koyarken, Parisi’nin önerisi bu soruna teknolojik bir çözüm sunmayı amaçlıyor. Ancak planın hayata geçmesi için finansman, siyasi irade ve kurumlar arası koordinasyon gibi birçok zorluğun aşılması gerekecek.
