Rus ordusunun Harkov’a yönelik karadan bir saldırı için yeniden birlik topladığına ilişkin haberler, 2024 yılının ilk günlerine kadar uzanıyor. Özellikle Ukrayna’nın Rus şehri Belgorod’a yönelik misilleme saldırıları artınca, Kremlin Basın Sözcüsü Dmitry Peskov ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Harkov’a yönelik bir girişimde bulunacaklarını dile getirmişti.
Harkov Valisi Oleh Syniehubov, 8 Mayıs 2024 tarihinde Rusya’nın Harkov’a yönelik büyük bir kuvveti sınır hattında topladığını belirtti. 10 Mayıs itibariyle Rus kuvvetlerinin özellikle Vovçansk yönündeki mevzileri bombalaması ve akabinde Rus birliklerin mevcut Rusya-Ukrayna sınırını geçmeye başlaması ile Harkov çatışmaları yeniden başladı.
Rusya’nın Harkov’a başlattığı saldırıya ilk tepki ABD’den geldi. 10 Mayıs’ta ABD Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, Rusya’nın Harkov’a büyük bir saldırı başlatmasının mümkün olduğunu söyledi. Ayrıca Kirby, Rusya’nın önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydedebileceğini, ancak ABD yardımının Ukrayna’nın saldırılara karşı koymasına yardımcı olacağı için ilerlemelerin mümkün olmayacağını belirtti.
Çatışmaların ikinci günü olan 11 Mayıs’ta Ukrayna ordusu bir resmi açıklamada bulundu. Ordu, Harkov’u hedef alan saldırıda Rus kuvvetlerinin ilerleyişinin kısa sürede durdurulduğu bildirildi. Ukraynalı yetkililere göre Rusya, Ukraynalıların sınır hattı boyunca uzanan gri bölge ilan ettikleri köyleri alabildi.
Vali Oleh Syniehubov’un 11 Mayıs’ta bildirdiğine göre, Rusya’nın bölgeye yönelik yeni saldırıları nedeniyle Harkov’da 1.775 sivil evlerinden tahliye edildi. Ukrayna haber ajansları, Harkov’un Rusya sınırına 30 kilometre olmasına rağmen Rus kuvvetlerinin henüz kapsamlı bir işgale başlayamadığını belirtiyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodomyr Zelensky, bu gelişmeler sebebiyle yapmış olduğu açıklamada; Strileça, Krasne, Morokhovets, Olinykove, Lukyantsi, Hatysce ve Pletenivka yerleşimleri çevresinde çatışmaların sürdüğünü belirtti. Bazı kaynaklar bu yerleşimlerin Rus kontrolüne geçtiğini belirtiyor.
11 Mayıs’ta Moskova Savunma Bakanlığı, Rusya sınırına yakın beş Ukrayna köyünün kontrolünü ele geçirdiklerini söyledi. Açıklamada Pletenivka, Ohirtseve, Borysivka, Pylna ve Strilecha’nın Rus kontrolünde olduğu belirtildi. Harkov Valisi ise bunu reddederek, Strilecha, Pylna, Borysivka ve Ohirtseve köylerinde çatışmaların sürdüğünü iddia etti.
Zelensky, “Birliklerimiz Ukrayna topraklarını korumak için ikinci gündür orada karşı saldırılar düzenliyor. Rus birlikleri Ukrayna’ya karşı operasyonları genişletme girişiminde bulundu. Rusya’nın kuvvetlerinin büyüklüğünü anlıyoruz ve planlarını görüyoruz’’ dedi.
Rus kuvvetleri, 11-12 Mayıs gecesi, Harkov kuzeyindeki 27 yerleşime saldırı düzenledi. Özellikle Liptsi ve Vovçansk yönöndeki kara saldırılarını artırıyor. Harkov Valisi Syniehubov, Rusya’nın bölgeye yönelik yeni saldırıları nedeniyle tahliye edilenlerin sayısının 4 bine ulaştığını kaydetti. Ayrıca Vali, Ukrayna’nın herhangi bir toprak kaybı yaşamadığını belirtti.
Rusya’nın bu saldırısının 2022 yılında çekilmeyle sonuçlanan Harkov saldırısının rövanşı olabileceğini iddia edenler olduğu gibi, Rusya’nın Chasiv Yar ve Herson bölgesinden Ukrayna’nın birlik çekmesini istediğini iddia edenler de bulunuyor. Oysa Zelensky, ülkedeki tüm cephelerde çatışmalar devam ederken, Harkov ve Donetsk bölgesine ek kuvvet gönderileceğini söyledi.
Ukraynalı Khortytsia Kuvvetleri Grubu sözcüsü Yarbay Nazar Voloşin de Rusya’nın Harkov saldırısının, Ukrayna askerlerini doğudaki sıcak bölgelerden uzaklaştırmayı amaçlayan psikolojik operasyonun bir parçası olduğunu söyledi. Ayrıca Yarbay Voloşin, Rus kuvvetlerinin Donetsk ve Luhansk bölgelerinde ilerleyişinin başarısız olduğunu iddia etti.
Ukraynalı partizan grubu Ateş’in Rus ordusunda görev yapan bir Ateş üyesine dayandırdığı iddiaya göre; Harkov bölgesinde görevlendirilen Rus birliklerinde saldırıya katılmayı reddeden askerler bulunuyor.
Ukrayna Ulusal Muhafız Komutanı Oleksandr Pivnenko, Nisan ayında Liga.net medyasına verdiği röportajda, Rus kuvvetlerinin Kharkiv şehrini işgal etmesi için yıllara ihtiyaç duyacağını söylemişti. Pivenko’ya göre Bahmut ve Avdiyivka gibi küçük yerleşimleri ele geçirmek için haftalarca uğraşan Rusya, Harkov gibi 2 milyona yakın nüfusu olan bir şehri almak için yıllarca uğraşmak zorunda kalacak.
Harkov bölgesindeki yeni savaşın arka planı
Ukrayna ordusu, 2022’de başlayan savaştan önce Rusya’nın sınır bölgelerine yaptığı sevkiyatları göz önünde bulundurarak, diğer bölgelerde olduğu gibi Harkov bölgesinde de savunma hazırlıklarına başladı. Ancak saldırının büyüklüğü ve şiddeti sebebiyle Rus kuvvetleri 1 hafta içinde Harkov şehrine dayandı.
Rusların 3 gün içinde düşmesini hesapladığı Harkov şehri 3 ay boyunca direndi ve Rusları şehrin eteklerine geri itti. Ancak Ukrayna ordusu, 2022 yılının Eylül ayında büyük bir karşı saldırıya başlayabildi. Bunun neticesinde de 500’den fazla yerleşim birimini ve 12 bin kilometrekarelik alanı kanlı çatışmalar neticesinde geri aldı.
2024 yılının ilk günleri itibariyle Rus ordusu, füze, planör bombası ve insansız hava aracı kullanarak Harkov’a yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı ve enerji altyapısına büyük ölçüde zarar verdi. Özellikle Mart ve Nisan aylarında Harkov’daki tüm elektrik trafo merkezlerini yok ederek, Ukrayna’nın ikinci büyük şehrini istikrarlı bir güç kaynağından mahrum bıraktı. Bu saldırılarda Trypillia Termik Santrali de yok edildi.
Havadan gerçekleşen Rus saldırıları neticesinde Harkov Belediye Başkanı hor Terekhov, hava savunma sistemleri konusunda yardım alınmaması durumunda Suriye İç Savaşına atıfta bulunarak, şehrinin ikinci bir Halep olma riskiyle karşı karşıya olduğuna inandığını belirtti.
