Aviation Week’in aktardığı haberde, KAAN programının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye’yi büyük bir savunma tedarikçisi yapma vizyonunun merkezinde olduğu vurgulandı. Projenin yeni prototipleri, TUSAŞ’ın Ankara’daki kampüsünde yer alan son derece modern bir nihai montaj hattı tesisinde üretiliyor.
Nihai montaj hattı tesisinin hemen yanında, mühendislerin tasarımı geliştirdiği ve üretim sürecini tamamladığı bir program ofisi bulunuyor. Ayrıca yakınlarda, yerli olarak geliştirilen düşük görünürlüklü boyaların ve kaplamaların uygulanacağı bir boya atölyesi ile test edileceği radar kesit alanı (RCS) test sahasına sahip yeni bir rüzgâr tüneli kompleksi yer alıyor.
TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu Aviation Week’e yaptığı açıklamada, bu altyapının yeni bir savaş uçağı geliştirmeye kıyasla ucuz olsa da ulusal bağımsızlık ve savunma sanayiinde kendi kendine yetme konusundaki kararlılığın açık bir göstergesi olduğunu belirtti.
Demiroğlu, “Tehdit değerlendirmelerine göre Hava Kuvvetlerinin F-35 veya Eurofighter ile olsun, belirli bir hazırlık seviyesini sürdürmesi gerekiyor. Ama herkes biliyor ki, önümüzdeki 50-100 yıl boyunca bağımsız kalmak istiyorsanız, kendi savunma ekipmanınız olmalı” dedi.
Diğer radarda düşük görünürlüklü savaş uçakları gibi KAAN da silahlarını gövde altı ve hava alıklarının yanlarında yer alan üç iç bölmede taşıyacak. Uçakta yerli olarak geliştirilen aviyonikler ve sensörler kullanılacak. TUSAŞ, uçağın %80-90 oranında yerli üretim olduğunu belirtti.
İlk uçuş prototiplerinden biri olan P1 için parçalar özel montaj aparatlarında üretim aşamasında. Bu aparatlar 18 ana bileşeni lazerle hizalayarak birleştirecek. Ayrıca statik ve yorgunluk testleri için iki gövde daha üretilecek. Demiroğlu, odaklarının şu anda P1, P2 ve P3 prototiplerinde olduğunu belirtti. Bu uçaklar hizmete girdikten sonra “olabildiğince sık, uzun ve yüksek irtifalarda” uçacaklar.
Uçuş gerçekleştiren prototip olan P0, başlangıçta sadece roll-out tanıtımı için tasarlanmıştı; sonradan uçar hale getirildi. Şimdiye kadar sadece iki uçuş gerçekleştirdi ve sonuncusu 6 Mayıs 2024’teydi. Şu anda ağırlıklı olarak yer testleri için kullanılıyor. Demiroğlu, P0’ın tekrar uçabileceğini de ekledi.
Yeni prototipler ve ön üretim modelleri dış görünüş açısından P0’a oldukça benzeyecek. Ancak süpersonik uçuş için hava alıklarının optimize edilmesi gibi bazı dışsal değişiklikler olabilir. Asıl değişiklikler ise ağırlık optimizasyonu ve görev sistemlerinin entegrasyonu gibi iç donanımlarda olacak. İkinci grup olan P4, P5 ve P6, ilk üç prototipten daha gelişmiş olacak.
KAAN’ın üretimi kademeli olarak bloklar halinde planlanıyor ve her yeni blok bir öncekinden daha gelişmiş olacak. Uçuş testlerini destekleyen bir diğer unsur ise “Uçuş Test Laboratuvarı” olarak adlandırılan Bombardier Global 6000 tipi bir iş jeti. Bu jet, KAAN’ın Aselsan üretimi AESA radarının ve diğer görev sistemlerinin testleri için kullanılıyor. Bu yöntem, sensörlerin savaş uçağına entegre edilmeden önce daha olgun hale gelmesini sağlayacak
TUSAŞ ayrıca insanlı-insansız ekip çalışması yetenekleri üzerinde de çalışıyor. KAAN’ın TUSAŞ’ın Anka-3 ve Baykar’ın Kızılelma insansız savaş uçaklarıyla birlikte görev yapması bekleniyor. Demiroğlu, “KAAN’ı ön cepheye koymak istemiyoruz. İhtiyaç olduğunda orada olacak, ama yanında Anka-3 ve Kızılelma da olacak.” dedi.
Uçak için yerli güç ve tahrik sistemi geliştirme çalışmaları da sürüyor. Bu çalışmaları TUSAŞ’ın iştirakleri olan TRMotor ve TEI yürütüyor. P0, diğer prototipler ve ilk 20 üretim uçağı, F-16’nın General Electric F110 motoruyla uçacak. Ancak Türkiye, KAAN’ı mümkün olduğunca ABD’nin ITAR kurallarından bağımsız hale getirmek için yerli motor geliştiriyor. Bu da uçağın ihracatında serbestlik sağlayacak.
Demiroğlu, motor için ilk tasarım gözden geçirme toplantısının yıl sonunda yapılmasının planlandığını söyledi. Hedef, 2029 yılında bir prototipe yerli motoru takmak. İlk test uçuşlarında bir motorda F110, diğerinde yerli motor yer alabilir.
TRMotor, KAAN için yardımcı güç ünitesi (APU) geliştirirken, TEI ana motorun tasarımını yürütüyor.
Türkiye’nin yerli savaş uçağı üretme çabaları dost ülkeler tarafından da yakından izleniyor. Ankara’ya gelen birçok devlet başkanı, başbakan, savunma bakanı ve generalin ziyaret programında TUSAŞ ve KAAN tesisleri bulunuyor.
Türkiye, başka ülkelerin de projeye katılmasını arzuluyor. 2023’te TUSAŞ ve Azerbaycan Savunma Bakanlığı KAAN’ın üretimi konusunda iş birliği protokolü imzalamıştı. Bu anlaşma henüz resmiyet kazanmasa da Demiroğlu, Azerbaycan’ın Türkiye ile olan “tek millet, iki devlet” ilişkisi sayesinde projeden zaten fayda sağlayacağını belirtti.
Demiroğlu, başka ülkelerle de “ileri düzeyde görüşmeler” yapıldığını, ancak bu ülkelerin öncelikleri veya mali zorlukları bulunduğunu söylüyor. TUSAŞ, KAAN, Gökbey helikopteri veya Anka İHA gibi platformlar için farklı seviyelerde ortaklıklara açık.
Demiroğlu “Bu yıl mı olur, gelecek yıl mı bilmem ama KAAN için uluslararası bir ortaklık mutlaka olacak ve olduğunda, herkes bilecek ki bu sadece bir ülkeyle sınırlı kalmayacak.”
