Rusya Federasyonu’nda beşinci Vladimir Putin dönemi başlarken, Kremlin’deki yönetimdeki değişiklikler dünya gündemindeki yerini aldı. Çünkü Rusya’da bu türden değişiklikler Putin kabinelerinde sık yaşanmadığı için, Rusya ve Dünya siyaseti için önemli bir an olarak değerlendiriliyor.
Kremlindeki yeni Başkanlık kabinesi oluşturulurken, sürpriz bir şekilde Savunma Bakanlığı görevinden alınan Sergey Şoygu’nun yerine sürpriz bir isim olan Andrey Belousov geçti.
Ekonomist olan Belousov’un Savunma Bakanlığı görevine atanmasının, Ukrayna Savaşı sebebiyle değişen şartlar ve önceliklerinin bir sonucu olduğu yorumlarına sebep oldu. Rus karar vericiler, Savunma Bakanlığı bütçesinin daha verimli kullanılması gerektiğini düşündüklerini gösterdi.
Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Şoygu tarafından bir sivilin önerilmesinin ve atanmasının Savunma Bakanının rolünün artık yenilik gerektirdiğini söyledi. Ancak bazı analistler bu atamayı, Rus ekonomisini tam manasıyla bir savaş ekonomisi haline getirmeye yönelik bir çalışma olarak değerlendiriyor. Peskov: “Yeniliklere daha açık olan, savaş alanında galip gelendir” dedi.
Sergey Şoygu neden görevden alındı?
Şoygu’nun Güvenlik Konseyi Sekreteri olarak atanmasından evvel, Rus siyasetindeki konumu hakkında soru işaretleri bulunuyordu. Çünkü Şoygu, kimi çevreler tarafından savaşın başındaki hataların ve akabindeki Wagner isyanının sorumlusu olarak gösteriliyordu. Ayrıca Wagner’in uçak kazasında ölen lideri Yevgeniy Prigozhin, ölmeden evvel çektiği videolarda sık sık Şoygu’yu hedef almıştı. Moskova’ya karşı kısa süreli bir isyana öncülük eden Prigozhin, sosyal medyada viral olan sesli mesajlarında Şoygu’yu “pislik” ve “yaşlı palyaço” olarak itham etmişti. Bu süreçte Putin ve Şoygu arasındaki yakın ilişkiler göz ardı edildi.
Şoygu’nun yeni görevinde de Rusya siyasetindeki güçlü adamlardan biri olarak kalacağına kesin gözüyle bakanların yanı sıra, bu kararın onun için bir tenzili rütbe olduğunu düşünenler de bulunuyor. Ancak Peskov’un açıklamalarına göre Şoygu, Federal Askeri ve Teknik İşbirliği Servisi’nin çalışmalarını denetleyecek ve Savunma Sanayii Komisyonu’nda Putin’in yardımcısı olacak.
Yeni görevinin ilan edilmesinin zamanlaması da Rus birliklerinin Ukrayna’da kaydettiği bir dizi başarının ardından geldi. Şoygu bir süredir askeri-endüstriyel ürünlerin belirli işletmelerdeki üretim hızını takip etmesi ve sık sık askeri işletmeleri ziyaret etmesiyle gündeme geliyordu. En son Mayıs ayı başında Rusya’nın silah üretimini artıracağını ve silah teslimatını hızlandıracağını söylemişti.
Her ne kadar gündemin dışına itilse de Şoygu’nun yardımcılarından Timur İvanov, yüksek meblağlarda rüşvet aldığı iddiasıyla gözaltına alındı. Hakkındaki suçlamaları reddeden İvanov, suçlu bulunması halinde 15 yıl hapis cezasına çarptırılacak.
Aslen Tuva kökenli olan 68 yaşındaki Sergey Şoygu, 1991 yılında Olağanüstü Haller Bakanlığı görevine getirildiğinden beri Rusya siyasetindeki önemli bir figür olarak biliniyor. Şoygu, Rus ordusunun 2015 yılında terör örgütü DEAŞ ile mücadele gerekçesiyle Suriye’ye müdahalesini sağladı ve Suriye’deki tüm operasyonları yönetti.
Rusya’nın yeni savunma bakanı Andrey Belousov kimdir?
2000’li yılların başında Rusya karar vericilerine ekonomik danışmanlık yapmaya başlayan Belousov, 2012 yılında Ekonomik Kalkınmadan Sorumlu Bakan olarak atandı. Ertesi yıl Vladimir Putin’in yardımcılarından biri oldu. 2020 yılında Başbakan yardımcısı olan Belousov, Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakını destekleyen tek ekonomist olarak tanınıyor.
Ekonomik görüşleri bakımından sıkı bir devletçi olarak bilinen yeni Savunma Bakanı, 2024 itibarıyla Rusya bütçesinin yaklaşık %30’unu yani yaklaşık 36,6 trilyon rubleyi (324 milyar avro) bulan Rusya’nın askeri harcamalarını yönetecek. Ayrıca Belousov, Batı yaptırımlarına rağmen Rus ekonomisini ve savaş makinesini ayakta tutmaya çalışacak.
Ekonomik kariyerinin yanı sıra Belousov, 2024’te 18 bin adet büyük ve orta boy İHA üretmeyi ve yeni bir endüstri olan insansız havacılık sistemlerinin üretimini başlatıp geliştirmeyi planladığını duyurdu.
Şoygu’nun yeni makamı ile birlikte gözler Rusya Genelkurmay Başkanlığına çevrilmeden Peskov, Rusya’nın mevcut askeri sisteminde bir değişikliğe gidilmeyeceğinin altını çizdi. Peskov: ‘’Askeri unsur her zaman Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov yetkisinde olmuştur ve faaliyetlerine devam edecektir. Bu konuda şu anda herhangi bir değişiklik öngörülmüyor” dedi. Gerasimov, bir yıldan fazla bir süredir Genel Kurmay Başkanlığı görevinin yanı sıra Ukrayna’daki özel askeri operasyondan sorumlu Müşterek Askeri Kuvvetler Komutanlığı görevini yürütüyor.
Şoygu’nun atandığı Güvenlik Konseyinin şu anki başkanı Nikolai Patrushev’in gelecekteki konumunun ne olacağı henüz bilinmiyor. Petruşev de Şoygu gibi Putin’in yakın çevresindeki en sıkı destekçilerinden biri olarak tanımlanıyor. Petruşev, bir dönem Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) başkanlık görevini de yürütmüştü. Şimdilik başbakan yardımcılığı görevine getirildi.
