Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin (KDC) doğusunda bulunan ve yerinden edilmiş siviller için kurulmuş kamplara düzenlenen bombalı saldırılarda en az 12 kişi hayatını kaybetti. Hükümet yetkililerine göre saldırılar Goma şehri yakınlarındaki Lac Vert ve Mugunga kamplarını hedef aldı. Bölgede faaliyet gösteren BM Yardım Grubu, saldırılarda hayatını kaybeden siviller arasında çok sayıda çocuk olduğunu duyurdu.
BM, saldırıları “insan haklarının açık bir şekilde ihlal edilmesi ve uluslararası insan hukukunun çiğnenmesi” olarak nitelendirerek sivilleri hedef alan bu saldırıların bir savaş suçu teşkil edebileceğini belirtti. Saldırıların gece vaktinde, kamptaki sivillerin uyuduğu bir zaman aralığında gerçekleşmesi, yaralı ve kayıpların sayısının artmasına neden oldu.
Kongo hükümeti ve ABD’li resmi kaynaklar, saldırıların arkasında komşu Ruanda ordusunun ve M23 isyancı milis grubunun olduğunu iddia etti. Ruanda Hükümet Sözcüsü Yolande Makolo, Ruanda Savunma Kuvvetlerinin (RDF) profesyonel bir ordu olduğunu ve yerinden edilmiş insanlara asla saldırmayacağını ifade ederek ABD’nin iddialarını “saçma” olarak nitelendirdi. Bununla beraber Makolo, saldırıların Kongo ordusu tarafından desteklenen milis gruplar tarafından gerçekleştirildiğini öne sürdü. İki ülke arasındaki söylem ve iddiaların tansiyonu giderek artırdığı gözlemlenirken Kongo Ordusu Sözcüsü Yarbay Guillaume Njike Kaiko, saldırıların Ruanda ordusu mevzilerine yönelik gerçekleşen saldırılara karşılık geldiğini ifade etti.
Kongo Hükümet Sözcüsü Patrick Muyaya ise M23 milis grubunu işaret ederek grubun son iki yılda Kuzey Kivu’nun önemli bir bölümünü ele geçirdiğini kaydetti. Daha önce Kongo hükümeti, BM ve pek çok Batılı ülke, Ruanda’nın M23 isyancılarını destekleyerek bölgedeki değerli maden kaynakları üzerinde kontrol sağlamaya çalıştığını belirtmiş, Ruanda ise bu iddiaları reddetmişti. Bazı yerel kaynaklar, saldırı füzelerinin M23 kontrolündeki bölgeden atıldığını ifade etti. İsyancı grup, saldırılarda herhangi bir payı olduğu yönündeki iddiaları reddetti. Bununla birlikte saldırılar, stratejik bir konumda bulunan ve maden kaynaklarının önemli bir kısmının bulunduğu Rubaya kasabasının M23 isyancıların kontrolüne geçmesinin ardından geldi.
KDC Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, saldırılar sonrasında Avrupa seyahatini yarıda keserek cuma günü ülkesine döndü. Tshisekedi, uzun süredir Ruanda’nın M23 isyancılarını destekleyerek Kongo’yu istikrarsızlaştırdığını iddia ediyordu.
Uluslararası Tepkiler
Saldırıyı kınayan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, “tüm ülkelerin birbirinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğinin” altını çizdi. Öte yandan tıbbi yardım kuruluşu Sınır Tanımayan Doktorlar’ın Kongo’da bulunan gönüllü ekibi, saldırılardan kaynaklı artan güvenlik endişeleri sebebiyle temel ihtiyaç malzemelerinin dağıtımını ve tıbbı müdahalelerinin uygulanmasını durdurduğunu açıkladı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ruanda ve M23 arasındaki ilişkiye işaret ederek Paris’te Tshisekedi ile düzenlendiği ortak basın toplantısında Ruanda’nın M23’e verdiği desteği durdurması gerektiğini söyledi.
M23 İsyancı Grubu
Grup, 2012 yılında KDC’nin doğusundaki Kivu bölgesinde ortaya çıktı ve adını 23 Mart 2009 tarihinde imzalanan ancak hükümetin taahhütlerini yerine getirmediği iddia edilen bir barış anlaşmasından aldı. M23’ün temel amacı, KDC hükümetinin Kivu bölgesindeki etkisini kırmak ve yerel halkın taleplerini destekleyerek siyasi ve toprak taleplerini ileri sürmektir.
M23’ün, temelde Kongo’nun doğu bölgelerindeki etnik çatışmalar, ekonomik sömürü ve hükümetin adaletsiz uygulamaları gibi uzun süredir devam eden sorunlara tepki olarak ortaya çıktığı ileri sürülmektedir. M23’ün, KDC’nin karmaşık siyasi ve toplumsal dokusu içinde kök saldığı ifade edilebilir. Grup, Kivu bölgesindeki tarihsel ve etnik gerilimlerden yararlanmış ve bölgedeki halkın desteğini kazanmıştır. Ayrıca, M23’ün bazı üyeleri daha önce KDC ordusunda hizmet eden alt ve üst rütbeli subaylardır. M23 isyancı grubu içinde belli kademelerde görev alan bu subaylar, zamanla deneyimlerini isyancı harekete aktarmışlardır.
